NEVŞEHİR - UÇHİSAR BELEDİYESİ KORUMA PLANLAMASI ÇALIŞMALARI (1)

Çizim A. Fuat TEK (2006)

BÖLÜMI

UÇHİSARKENTSEL, DOĞAL ve TARİHİ SİT ALANLARI’NIN KAPADOKYAİÇİNDEKİ YERİ, KONUMU, KORUMAKARARLARI ve KORUMAYA İLİŞKİN ÇALIŞMALAR (2006-2007)

 

I.AMAÇ ve YÖNTEM

Buçalışma’nın amacı; Uçhisar Kentsel, Doğal ve Tarihi Sit Alanları için hazırlanacakolan “Koruma Amaçlı İmar Planı” na girdi teşkil edecek; “Teknik Şartname”doğrultusunda ön araştırmaların hazırlanması, çevresel ve mimari saptamaların vedeğerlendirmelerin yapılması, günümüze kadar (2006) alınmış korumaya ilişkinkararları, planlamaları ve uygulama sürecinin araştırılması ve değerlendirilmesidir.

Buamaçla; arazide saptama ve belgeleme çalışmaları yapılmış, yapıların dış mimariözelliklerinin belirlenmesi amacıyla “Tesbit Fişi”  hazırlanmış ve uygulanmıştır.  

Bu çalışmalar sonucunda analiz paftalarıhazırlanmış, daha önce yapılmış olan plan ve mimari proje raporları, resmiyazışma dosyaları, Koruma Kurulu tarafından onaylanmış onarım projeleri, Gayr-iMenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu, K.T.V.Koruma Yüksek Kurulu,Kayseri ve Nevşehir K.T.V. Koruma Kurulları’nın Uçhisar’a ve yakın çevresine ilişkinalmış olduğu kararlar değerlendirilmiştir.

Bu çalışma, Ağustos - Aralık 2006 tarihleri arasında UTTA Planlama, Danışmanlık Ltd. ve Tekaral İnşaat Ltd. işbirliğinde,  Uçhisar Belediyesi için hazırlanan "Uçhisar Koruma Amaçlı İmar Planı Ön Araştırmaları" Raporu 1. Bölümdür. 

Arazi Çalışma Ekibi; Yük. Mim. Restorasyon Uzmanı A. Fuat Tek, Doç. Dr. Mehmet Tunçer, Mimar Burcu Tek, Mimar Tansu Timuçin, Şehir Plancısı Arzu Nur Bulut ve Şehir Plancısı Makbule İlçan'dan oluşmaktadır. Bu araştırma raporu,  Mehmet Tunçer ve A. Fuat Tek tarafından hazırlanmıştır. 

Bu çalışmada desteklerini esirgemeyen Uçhisar Belediye Başkanı Mustafa Zühal'e teşekkür ederiz.

II. KAPADOKYA, NEVŞEHİR VEUÇHİSAR, TARİHÇE, KONUM ve İLİŞKİLER

II.1. Kapadokya’nın JeolojikOluşumu

Nevşehiril alanı Erciyes, Hasan dağı ve Melendiz dağı arasındaki volkanik bölgede yer alır.İç Anadolu Bölgesinde, 5.467 km2 yüz ölçümüne, 289.509 nüfusa sahip ve ülketopraklarının %7 sini kaplayan merkezinin yüksekliği 1.150 metre olanilimizdir. İlin doğusunda Hodul Dağı ve uzantıları, kuzeyinde DeliceırmakVadisi, güney ve güney batısında Erdaş Dağı ve uzantıları vardır. (Bkz. Harita 1 : Nevşehir Ve Uçhisar’ınUlaşım Şeması İçindeki Yeri)

Kulanımbakımından %97’si tarıma elverişlilik gösteren il topraklarının yeryüzüşekillerine göre dağılımında en büyük pay platolarıdır. İl alanının %56.6’sıplatolarla, %24.9’u ovalarla, %18.5 ‘i ise dağlarla kaplıdır. Büyük bir alanıkaplayan platolar kıvrılma, sıkışma ve volkanik hareketler sonucunda daha önceneojen  gölleri altında olan iliyükseltmiştir.

Nevşehiril alanı eski yanardağların kül ve lavlarının birikmesiyle oluşmuş çok genişbir plato üzerinde yer almaktadır. Kızılırmak bu platoyu doğu batı doğrultusunda oymuş ve il topraklarının bölünmesinesebep olmuştur. İl merkezi de bu geniş ve yüksek düzlüklerin batı yamaçlarındakurulmuştur.

HARİTA 1: NEVŞEHİR ve UÇHİSAR’INULAŞIM ŞEMASI İÇİNDEKİ YERİ

KapadokyaBölgesi'ndeki Erciyes, Hasandağı, Melendiz ve Güllüdağ jeolojik devirlerdeaktif birer volkan durumundaydı. Volkanların püskürmeleri, 10 milyon yıl öncebaşlayıp günümüze kadar sürmüş ve hala devam etmektedir. Neojen göllerialtındaki yanardağlardan çıkan lavlar, platoda göller ve akarsular üzerinde100-150 m.kalınlığında, farklı sertlikte bir tüf tabakası meydana getirmiştir. Anakayalardan püsküren maddelerle şekillenen plato, şiddeti daha küçük volkanlarınpüskürmeleriyle sürekli değişime uğramıştır. Kapadokya, zamanla bölgedekinehir, göl ve yağışların tüf tabakasını aşındırmasıyla bugünkü halini almıştır.

Bölgedekiperi bacaları gibi ilginç yüzey şekilleri doğanın ürünleriyken yer altışehirleri de işgalcilerden kaçan ve sığınma ihtiyacı duyarak derinleri kazaninsanların ürünüdür. İlkel Anadolu kabileleri, Asurlular,Hititliler, Orta AsyaTürk kabileleri, Moğollar, Araplar, Yunanlılar, Romalılar ve Batı Avrupalılarburaları terk ederken gerçek üstü yüzey şekilleri gibi kendi eserlerini,genlerini ve geleneklerini de Kapadokya’da bırakmışlardır.

ErciyesDağı, Hasan Dağı, Güllü Dağ ve daha küçük yerel kraterler bunda 10 milyon yılönce patlamaya ve çevreye lav, kül, toz püskürmeye başlarlar. Günümüzden 500bin yıl öncesine kadar zaman zaman meydana gelen patlama ve püskürtmeler sonucuortaya çıkan kül, toz ve diğer volkanik malzemeler kalınlığı 350 m’yi bulan tüfdenilen kaya tabakasını oluşturur. Son patlamalarla bu tüf tabakasının üstünüyer yer lavlar kaplar. Ani sıcaklık değişiklikleri bu lav tabakalarındaçatlaklar açar. Dağların soğuyup sönmesinden sonra başlayan yağmurlar buçatlaklardan sızarak yumuşak tüf tabakasını aşındırarak Kızılırmak’a doğrusürükler. Yıllar süren bu erozyona rüzgâr ve eriyen karlar karışarak vadiyamaçlarını ve peribacalarını meydana getirir. "Peribacası" diyeadlandırılan oluşumlar, vadi yamaçlarından inen sel sularının ve rüzgârın,tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla ortaya çıkmış ve yükseklikleri 40metreye kadar çıkmaktadır. Kızılırmak bölgenin taban seviyesi, vadilerin bitimnoktası iken, Uçhisar Kale’si bu yamaçların, peribacalarının başlama noktası,dayanak noktası ve zirve noktasıdır.

PeribacalarıUçhisar’ın en büyük özelliklerindendir. Vadi yamaçlarından inen sel sularınınve rüzgârın, tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla ortaya çıkmış veyükseklikleri 40 metreye kadar çıkmaktadır. Sel sularının dik yamaçlardakendine yol bulması, sert kayaların çatlamasına ve kopmasına neden olmuştur.Alt kısımlarda bulunan ve daha kolay aşınan malzemenin derin bir şekildeoyulmasıyla yamaç gerilemiş, böylece üst kısımlarında bulunan şapka sayesindeaşınmadan korunan konik biçimli gövdeler ortaya çıkmıştır. Daha çok Ürgüpcivarında bulunan şapkalı peribacaları, konik gövdelidir ve tepe bölümlerindebir kaya bloku yer almaktadır. şapka, gövdeye oranla daha dayanıklı bir kayatürüdür. Bu, peribacasının oluşumunun ilk şartıdır. Şapkadaki kayanın direncinebağlı olarak peribacaları uzun veya kısa ömürlü olabilmektedir. Peribacaları enyoğun biçimde Ürgüp- Uçhisar- Avanos üçgeni arasında kalan vadilerdebulunmaktadır.

RESİM 1: UÇHİSAR KALESİ veYERLEŞİMİ

Uçhisar’ın jeolojik oluşumunu Kapadokya’nın jeolojik oluşumundan ayırmak mümkündeğildir. Nevşehir ili alanında hakim olan jeolojik yapıneojendir..Kapadokya’nın jeolojik oluşumunun en izleneceği yer Uçhisarkalesidir. Nevşehir’den çıkıp doğuya doğru giderken yan yana iki muhteşemoluşum Erciyes Dağı ve Uçhisar Kalesi karşınıza çıkar. 3917 metre yüksekliği vemükemmel krater yapısıyla Erciyes Dağı, Kapadokya Peribacaları ve vadilerinimeydana getiren en önemli etkendir. Uçhisar Kalesi de hem Erciyes Dağı veKapadokya Vadilerinin en iyi gözüktüğü yerdir; hem de Erciyes Dağı’nın enönemli, en büyük ve en güzel eseridir.

Nevşehir,yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçen tipik bir karasaliklime sahiptir. Yağış miktarına bakıldığında, yaz aylarının (Temmuz-Ağustos)ve sonbahar aylarının (Eylül-Ekim) genellikle yağışsız ve kurak geçtiğigörülmektedir. İklimin niteliği itibarıyla kış ve bahar aylarında nem oranıdaha yüksektir. Yaz aylarında bu oran düşmektedir. Genel olarak ele alındığındakış ve bahar aylarında güney ve batı rüzgarları, yaz aylarında ise kuzey vedoğu rüzgarları hakimdir. Bu nedenle yaz aylarında "kavurucu"denilebilecek sıcaklar çok yaşanmaz. Yağışlar azdır, ilde kışlar çok sertgeçtiğinden yağışlar genelde kar şeklindedir. İlde kuzey rüzgarları hakimdir.

Kırsaliklim kuşağında olan ilimizde bozkır bitkileri görülmektedir. Yüzyıllarca sürenolumsuz insan etkileri sonucu ormanlar yok edilmiş geniş alanlar bozkıradönüştürülmüştür.  Bu yüzden ormandenilebilecek ağaç topluluğu yok denecek kadar azdır. Nevşehirtoprakları volkanik tüllerden meydana gelmiştir. Dolayısıyla geçirgen birnitelik taşımaktadır. Tarım topraklarının %85'i tınlı, %9'u kîlli-tınlı, %2'sikilli ve %4'ü kumlu yapıya sahiptir.

Nevşehirbölgesinde karakterlerine göre 5 çeşit toprak vardır. Bunlar kahverengi,regosal, kırmızı kahverengi, kireçsiz kahverengi ve alüvyal topraklardır..

İlalanının yandan fazlasını (% 53.6) platolar, dörtte birini (% 25) ovalaroluşturur. %18.5 oranındaki bir alanı kaplayan dağlar ise Kızılırmak vadisininkuzey ve güneyine serpilmiş durumdadırlar.

Depremdurumu açısından Nevşehir, 3. derecede tehlikeli deprem bölgesindebulunmaktadır. Kırşehir ve Kayseri gibi bölgesel deprem sahalarının tesirindekalabilir.

II.2. Uçhisar’ın Kapadokyaİçindeki Konumu

KapadokyaBölgesi, Antalya Turizm Gelişim Alanları’ndan sonra ülkenin en çok yabancıturist çeken bölgesidir. Turizm gelişiminin ekonomik yapıya olumlu etkisi nedeniylealan içindeki yerleşimlerin her biri hem benzer, hem de farklı fonksiyonlarıüstlenerek birbirinden farklı mekânsal değişimler geçirmiştir.

KapadokyaBölgesi içindeki yerleşmeleri tek tek ele almadan önce bölgenin niteliklerinibelirlemek ve bu bölge içindeki ana merkezleri tanımlamak gereklidir. Çünkübölge içindeki yerleşmelerin her biri benzer fonksiyonları üstleniyor gibigörünse de, ana nitelikleri değişebilmektedir.

KapadokyaBölgesi içindeki yerleşmeler hiyerarşik bir düzende düşünüldüğünde; Bölgeiçinde İl Merkezi Nevşehir birinci, Ürgüp ve Avanos ikinci kademe merkezlerdir.Üçüncü Kademe Merkezler ise; göreceli olarak daha küçük yerleşme birimleri olanMustafapaşa, Ortahisar, Uçhisar, Derinkuyu, Kaymaklı, Avcılar veİbrahimpaşa’dır.  (Harita 2   :Uçhisar Yerleşiminin Kapadokya Bölgesiİçindeki Yeri)

HARİTA 2: UÇHİSAR YERLEŞİMİNİNKAPADOKYA BÖLGESİ İÇİNDEKİ YERİ

UçhisarKasabası, Bakanlar Kurulu’nun 1997 yılında aldığı 9985 Sayılı Kararı ilebelirlenen “Nevşehir ve Çevresi TurizmAlanı” sınırları dahilinde kalmaktadır[1]. 

Nevşehir-Göremeyolu üzerinde, Nevşehir’e 7 kmuzaklıkta olan Uçhisar, Kapadokya’nın zirvesi, merkezi ve de kapısıdır. Bölgeninen yüksek noktasında yer alan ve en eski yerleşimin ne zaman başladığıbilinmeyen Uçhisar, yerleşim biçimi açısından Ortahisar’a ve IhlaraBölgesi’ndeki Selime Kalesi’ne benzemektedir. 

İl doğal güzellikler bakımından Türkiye’nin en zengin yörelerinden biridir. Darve derin vadiler, ve bu vadilerin eğimli yamaçlarında ortaya çıkmış ilginçşekiller, peribacaları dikkatleri çekmektedir. Genellikle bitki örtüsünden yoksun,Orta Kızılırmak Havzasında yer alan il bu yeşil vadileriyle de büyük önem taşır.

Peribacaları,ilin en büyük zenginliklerinden ve özelliklerindendir. Vadi yamaçlarından inensel sularının ve rüzgârın, tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla ortaya çıkmışve yükseklikleri 40 metreye kadar çıkmaktadır. Daha çok Ürgüp civarında bulunanşapkalı peribacaları, konik gövdelidir ve tepe bölümlerinde bir kaya bloğu yeralmaktadır. Peribacaları en yoğun biçimde Ürgüp- Uçhisar- Avanos üçgeniarasında kalan vadilerde bulunmaktadır.

Peribacalarınındışında, bölgedeki bir diğer ilginç oluşum ise dalgalı yer şekilleri veyağışların sonucu oluşmuş vadi kenarlarında ki desenlerdir. Bazı yamaçlardagörülen renk çeşitliliği, lav tabakalarının ısı  farkından   kaynaklanmaktadır

Bölgedebulunan en önemli mekânlarından biri ise bölgenin panaromik seyir noktası olanUçhisar Kalesidir.

FOTOĞRAF :  MAVASAN DERESİNDEN UÇHİSAR (1960’lar)

FOTOĞRAF : TRAZ ALTTAN UÇHİSAR(1960’lar)

UçhisarKalesi Kapadokya’nın her yerinden görülen en yüksek peri bacasıdır.  Yüksekliği güneyden 40 m yi kuzeyden 100 m yi aşan yapısıyla önemlibir odak noktasıdır (landmark). Kalenin zirvesi tüm Kapadokya’nın kuş bakışıgörüleceği yerdir. Kaleden kuzeye aşağıya bakınca Cevizli Peribacaları, batıdaNevşehir, Güneyde ve kalenin hemen önünde yeni Uçhisar yerleşimi, güneybatı dauzaklardan Hasan Dağı zirvesi görülebilmektedir. Ayrıca, Uçhisar Kalesi,Erciyes ve Hasan Dağlarının birlikte görülebileceği tek yerdir.

FOTOĞRAF : GÜNÜMÜZDE GÜVERCİNVADİSİNDEN UÇHİSAR GÖRÜNÜMÜ

II.3. Bölgenin Kısa Tarihçesi,Seyyahlar ve Günümüzdeki Durum

Yapılankazılardan elde edilen bilgilere göre Nevşehir İli'nin MÖ 3000 yıllara kadaruzanan  bir tarihi olduğuanlaşılmaktadır.

“KAPADOKYA (CAPPADOCIA)”adının kökenleri üzerine yapılan çalışmalarda; Heredot (VII, 72), Strabon (XVI,1,2) ve Plinus (NHVI, 2)’dan Kapadokya Halkı’na LEUKOSYROL (Beyaz Suriyeliler)adı verildiğini öğrenmekteyiz. Plinus, bu beyaz Suriyelilerin Kapadok(Kızılırmak’ın bir kolu) nehrinden ötürü Kapadokyalı’lar adını aldığınıbildirir. Bu isim Pers kaynaklarında KATPATUKAşeklinde geçmektedir. Bazı araştırmacılar, Pers’çe de bu sözcüğün “GÜZEL ATLAR ÜLKESİ” anlamına geldiğinikabul etmektedirler[2].

NevşehirKızılırmak'ın güneyinde olup Hititler' in egemenliğine MÖ 2000 yıllarındansonra yayıldılar. Hitit İmparatorluğu MÖ 1150 yılında dağılınca Asurlarınetkileri Nevşehir 'e kadar uzandı.

Kapadokya,Hitit devleti’nin Asur’a ve Mısır’a karşı savunma uç noktası idi. MÖ 7. Yüzyılda,bütün Anadolu gibi İran (Pers) İmparatorluğuna katıldı.
Başkent Persopolis' ten yola çıkan İran imparatoru Kiros (Kurus) MÖ 546'daNevşehir'i de aldı. MÖ 333 yılında Makedonya İmparatoru Büyük İskender, İranimparatorluğunu yıkıp burasını kendi topraklarına kattı. İskender'in ölümündensonra Roma İmparatorluğu’na kadar İskender'in generallerinden Seleskovlar,Kapadokya Krallığı tarafından yönetildi. Bölge MÖ 1.yy' da Roma egemenliğinitanıdı.

MS 395 yılında Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılmasından sonra 1077'de AnadoluSelçuklu Devleti kurulunca, bu topraklar da Orta Asya'dan gelen Türkegemenliğine girmiştir. Kapadokya yöresi 1071'den önce özellikle 7. ve 8.yy'larda doğudan İran-Sasani, güneyden gelen Arap-İslam akınlarına hedef olmuştur.Hititler döneminde kalma yörede bulunan 200'e yakın yeraltı şehri bu akınlarzamanında geliştirilmiş tir. 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra bölge çoğunluklaAnadolu Selçuklu Devleti'nin elinde kaldı. 1308 yılında Anadolu SelçukluDevleti yıkılınca Moğol istilasına uğramıştır.

13.yy'da Horasan' dan gelen Türk düşünürü Hacı Bektas-i Veli' nin çalışmalarısonucunda Türkler bölgede egemenliklerini kurmuşlardır. 1515 yılında YavuzSultan Selim, Dulkadiroğluları Beyliğine son verip eski Kapadokya'yı kesinolarak Osmanlı İmparatorluğu'nun yönetimine almıştır.

Hititlerdöneminde Kahve Dağı eteklerinde bulunan Nevşehir'in o günkü adi"NYSSA"dır. Şimdiki ismi Nevşehir ise yeni şehir anlamınagelmektedir.1954 yılına kadar Niğde ilinin bir ilçesi olan Nevşehir bu tarihteil olmuştur

GerekSelçuk, gerekse Osmanlı dönemlerinde yörede pek çok kervansaray, camii vemedrese yaptırılmıştır. Uçhisar’ın doğu, batı ve kuzeyinde yeralan bazıperibacaları Roma Dönemi’nde mezarlık amacıyla oyulmuştur. Girişleri genelliklebatı yönüne bakan mezarların iç kısımlarında ölülerin yatırıldığı klinelerbulunmaktadır. Gerek Kale’nin eteklerinde gerekse Kale’de çok az sayıda kayaoyma kiliseler tespit edilebilmiştir. Bunun nedeni belki de çok sayıda kiliseve manastıra sahip olan Göreme’nin Uçhisar’a yakın olmasındandır. Kale’ninzirvesindeki Bizans Dönemi’ne ait basit kaya mezarlar ise oldukça tahripolduklarından ve soyulduklarından pek özellik arz etmezler.

KapadokyaBölgesi’nin batılı seyyahlarca keşfi 18. yüzyıl başlarına rastlar. Fransa KralıXIV. Louis tarafından doğu ülkelerine geziler yapmakla görevlendirilen PaulLucas (1699-1725) bölgeyi batıya tanıtan ilk seyyahtır[3].

19.yüzyılda Anadolu’ya gelen batılı seyyahlardan, Fransız mimar Charles Texier’in1833-1837 yıllarındaki gezi ve incelemelerini topladığı “Description de L’Asie Mineure” adlı eserinde Kapadokya’nın genişbir tarihçesi verilmiş, Kayseri, Niğde ve Nevşehir gibi kentleri tanıtmıştır[4].

İngilizJeoloji Kurumu’nun üyesi olan W.J.Hamilton, 1836-1837 yıllarında Aksaray,Nevşehir, Uçhisar, Ürgüp, Hacıbektaş ve Kayseri’yi ziyaret etmiştir[5].Hamilton, 20 yy başında bu bölgede ilk ilmi nitelikte sanat tarihiaraştırmaları yapan Alman asıllı H. Rott’a büyük ölçüde rehber olmuştur[6].İngiliz, W.F.Ainsworth ise, 19. yüzyılın ilk yarısında, Kapadokya Bölgesi’ninjeolojik, tarihi ve coğrafi yapısını incelemiş, Bizans Dönemi’ne ait birçokkiliseyi ve Ihlara Vadisi’ni tanıtmıştır[7].

Dahaçok Hitit dönemi ve Helenistik öncesi devirlerle ilgilenen seyyahların enönemlileri, İngiliz W.M. Ramsay, D.G. Hogart, A.C.Healdam, Fransız M.F.Cumont,E.Chantre ve Amerikalı J.R.S.Sterrettir[8].

19.yüzyılda Anadolu’yu tanıtıcı nitelikte ilk eserlerden 1899’da C.W.Wilsontarafından yayınlanan eserde Kapadokya Bölgesi hakkında detaylı ve ilginçbilgiler verilmiştir[9].

BugünKapadokya olarak adlandırılan bölge Aksaray Ihlara Vadisi,  NevşehirGöreme Milli Parkı ve Yeraltı Şehirleri, Kayseri Soğanlı Vadisinden meydanagelir. Göreme Milli Parkı, Uçhisar – Avanos-Ürgüp üçgeni içindedir. Bu üçgenindışında kalan Kaymaklı, Derinkuyu ve Özkonak Yeraltı Şehirleri de bölgeninönemli noktalarıdır. Ihlara ve Soğanlı Vadileri de görülmesi gereken yerlerarasındadır.

UçhisarKalesi Roma döneminden beri oyularak içine çok sayıda oda, ev, sığınak, depo,sarnıç, mezar, mahzen  yapılmış, üzerinde saldırganlara karşı yuvarlamaküzere büyük taş gülleler bulundurulmuştur; 1960’lara kadar içinde ve etrafındayaşanmıştır. Uçhisar’ın kale olarak kullanımı Hititler döneminden başlamış,Bizansların Arap akınlarından korunmak için devam etmiştir.

Uçhisar Kasabası kalenin etrafına, Güvercinlik Vadisinin kuzey doğu, doğu vegüneydoğu yamaçlarına kurulmuştur. Hem bir gözetleme kalesi hem de savunmakalesi olarak kullanılan Uçhisar Kale’si  Selçuklu ve Beylikler dönemindede önemini korumuştur. Uçhisar ilk kez Yıldırım Bayezit zamanında Osmanlılarageçmiştir. Fatih Sultan Mehmet’in Karamanoğulları Beyliği’ni Osmanlı’yakatmasıyla bölgedeki çatışmalar sona ermiştir.     

Uçhisar’ıntarihini de jeolojisi gibi Kapadokya’dan ayırmak mümkün değildir ve jeolojideolduğu gibi Kapadokya Tarihinde de Uçhisar’ın özel bir yeri vardır. Bölgede yapılankazılarda Aşıklı Höyük ve Topaklı Höyük‘te cilalı taş devri dediğimiz Neolitikdöneme ait, Acem Höyük ve Kültepe de Asur Ticaret Kolonileri, Hitit, Geç Hititdönemine ait birçok eser bulunmuştur. Bu buluntuların en önemlileri Anadolu’dayazının ilk kez kullanıldığı, Türkiye’de tarihi dönemleri başlatan Kapadokyatabletleridir.
 

III. MİLLİ PARK ALANI İLANI VEKAPADOKYA ÇEVRE DÜZENİ PLANI

Kapadokya,oldukça geniş bir alanı kapsayan doğal, tarihi, arkeolojik sit alanlarıbütünüdür. 86/11135 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Milli Park Alanı” olarak belirlenmiştir[10].

Kapadokya’nınilk “Çevre Düzeni Planı” (1/25 000) G.E.E.Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 10.07.1976 Tarih ve A-69 Sayılı Kararı ile onaylanmıştır.Bu Plan ile Kapadokya’daki yerleşim merkezleri, arkeolojik ve doğal sitalanları, tarihi sit alanları, tampon bölgeler ve turizme açılabilecek alanlarbelirlenmiştir. (Bkz. Harita 3. Uçhisar Çevresindeki Koruma Alanları Ve TurizmTesisleri).

Uçhisar,Kapadokya Çevre Düzeni Planı’nda, Doğal Sit Alanı ile Tampon Bölge arasında biryerleşme merkezi olarak belirlenmiştir.

HARİTA 3: UÇHİSAR ÇEVRESİNDEKİKORUMA ve TURİZM ALANLARI

UçhisarKasabasının “Yerleşik Alan Sınırları”(Kentsel Gelişme İmar Planı sınırı) 1976 yılında belirlenmiş ve karar eki 1/25000 ölçekli haritalara işlenmiştir [11].

Bunagöre Uçhisar’ın “Yerleşik Alan Sınırı” güneyde Ürgüp, batıda Nevşehir yolununçevrelediği alan içerisinde kalmaktadır. Kasabanın batısında kalan yani bu ikiyolun oluşturduğu alan içerisinde kalan bölüm “Tampon Bölge” olarak belirlenmiştir. Uçhisar’ın doğusunda ise;Güvercinlik Vadisi’nden itibaren “DoğalSit Alanı” başlamaktadır.

KasabanınGelişme Konut Alanı güneybatıya doğru uzanmaktadır. Tampon Bölge koşulları dabu 1976 yılında G.E.E. Anıtlar Yüksek Kurul Kararı ile belirlenmiştir[12].

BuKarara göre; yörenin görsel bütünlüğünün korunması açısından tampon bölgeolarak belirtilen alanlarda, Doğal ve Tarihi Sit Alanları’na ilişkin kararlardabelirtilen zorunlu yapılar dışındaki yapılaşmalar kesinlikle yasaklanmıştır.

TamponBölgelerde; yerleşmelerin büyüme alanlarında; yerleşmeler için hazırlanacakKoruma İmar Planları yürürlüğe girinceye kadar yapılacak alt ve üst yapı içinaşağıdaki koşullar geçerli kılınmıştır:

a.   Azami Yapı Alanı Kat sayısı % 5.,

b.   Azami Yapı Yüksekliği 6.50 m.,

c.   Azami Yapı Alanı 250 m2.

Ayrıcayapılacak her türlü inşaat için Kültür Bakanlığı’nın olumlu görüşünün alınacağıbelirtilmektedir.

İmarve İskân Bakanlığı tarafından 06.11.1981 tarihinde onaylanan 1/25 000 ölçekli Kapadokya Çevre Düzeni Planı mekânsalkonum açısından iki tür turizm gelişmesi önermiştir.

1. Yerleşmelerin içinde geliştirilecek turizm tesisleri,
2. Yerleşmelerin dışında Turizm Yerleşme Alanı olarak tanımlanan öneri alanlarda geliştirilecek turizm tesisleri.

BuPlanda; yerleşme dışı turizm yerleşme alanları olarak Mustafapaşa batısındakialan ile, Uçhisar Turizm Yerleşme Alanı’nın konu olduğu alan seçilmişlerdir.

Bölgedekiyerleşmelerin bu güne kadar yapılan imar planları sınırları içinde bu planlarlaönerilen toplam yatak kapasitesi yaklaşık olarak 5000 dolayındadır.

1987yılında, Uçhisar kasabası Nevşehir girişinde; kasaba yerleşim alanlarınınbatısında tampon bölge olarak ayrılmış bulunan sahanın da turizme açılmasıiçin  Turizm Bankası A.Ş. tarafından hazırlanan“Kapadokya Çevre Düzeni PlanıDeğişikliği” Uçhisar Belediye Meclisi tarafından da uygun bulunmuştur [13].

UçhisarBelediyesi’nin 1988 yılında yazdığı bir yazıda; …”Kapadokya Çevre Düzeni Planı’nda Kasabamızın yerleşim ve arazidurumu, bölgedeki çevre kasabalara göre geniş kapsamlı bir fonksiyona sahipolduğu görülür. Çevredeki sit alanlarının büyükolması, buna mukabil kasabamızda “Tarihi ve Doğal Sit Alanları” na yaklaşımı azolan sahaların fazlalığı ile fonksiyonel bakımdan Turizm yatırımlarıihtiyaçlarına elverişli olmaları günün konu ile ilgili yatırımlarını çekecekniteliktedir. Ayrıca bu sahalarda yapılacak yatırımlar çevrede korunmayısağlayacaktır. Yatırımların sit alanlarına kaymasını önleyecektir. HazırlananKapadokya Çevre Düzeni Planı’nda ileriki yıllarda meydana gelecek turizmhareketlerine göre yapılaşmada yönlendirme esas alınmıştır[14]…..

“Kasabamızda sit alanlarıdışında, tarım alanlarında işletme bakımından ekonomik olması nedeniyle 3-4katlı otel ve motel tipi işletmeler yapmak için büyük çapta müracaatlarbulunmaktadır. ….Bu talepler büyük rakamlara ulaşmaktadır. Yapılan talepler debelediyemizce uygun görülmektedir. Zira tarım alanları arazinin verimsiztopraktan oluşması, yaşama koşullarının değişmesi nedeniyle tarımla uğraşankesimin bu kesimden uzaklaşması dolayısıyla çevre eski özelliğini kaybetmektedir.”

UçhisarBelediyesi yapılan müracaatları da dikkate alarak, 1/25 000 ölçekli plandaişlenen alanların da turizme açılmasının bölge için çok büyük yararları olacağıdüşüncesiyle önerisini Kayseri K.T.V. Koruma Kurulu’na sunmuştur.

KorumaKurulu, 1988 yılında aldığı bir kararla, Belediye tarafından hazırlanan ve 30 L I a ve I d paftalarınıiçeren ilave imar planını düzelterek onaylamıştır[15]. 

Ancak,1989 yılında Uçhisar Belediyesinin Tokmakbeleni mevkii için hazırladığı ikiadet mevzi imar planı düzenlemesi (biri Belediye’ye ait Koru Moteli) KayseriKoruma Kurulu tarafından reddedilmiştir[16]. 

Buönemli kararda;

1. Nevşehir-Göreme-Ürgüp yöresinde doğal ve tarihi sit alanları ile tampon bölge sınırları içinde kalan alanlarda özel ve kamu kesiminden çeşitli gerekçelerle yapılaşma istemlerinin bulunduğu,
2. Kayseri Koruma Kurulu’nun ülke, hatta dünya ölçeğinde özel bir doğal ve tarihi çevre konumunda olan bu yörede, parça parça hazırlanmış imar planlarına bakarak tek dosya temelinde kararlar üretmesinin sakıncalı olduğu,
3. Milli Park olarak belirlenen bu yörenin tümüne ait geçerli bir planın bulunmadığı ve bu nedenle, Nevşehir-Ürgüp-Göreme yöresinin ve Milli Park Sınırları içinde kalan alanların genel bir değerlendirmesinden yola çıkarak, nüfus ve faaliyet turları ile yoğunluk dağılımlarını, yapılaşma koşullarının ana hatlarını ve ulaşım / dolaşım ağı ile altyapı esaslarını belirleyen bir “Bölgesel Nazım Plan” ın hazırlanması gerektiğini,
4. Böyle bir “Bölgesel Nazım Plan” olmaksızın, mevcut yerleşmelerde yerel nüfus  tarafından kullanılan en son yapıdan 50 metre geçecek biçimde tanımlanan “Yerleşik Alan Sınırları” dışında yapılaşma istemlerini ele almanın doğru olmadığı belirtilmektedir.

Bunedenle “Yerleşik Alan Sınırları” dışında mevcut tarihi ve doğal sit  ile tampon bölge sınırları içinde kalan tümyörede yapılaşma “Bölgesel Nazım Planı” elde edilinceye kadar dondurulmuştur.

2002yılında Çevre ve Orman Bakanlığı, Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı GenelMüdürlüğü tarafından “Kapadokya MilliParkı Uzun Devreli Gelişim Planı” hazırlanmış ve onaya sunulmuştur.

IV.        UÇHİSARTURİZM YERLEŞME ALANI

6/12209sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’na ek olarak çıkartılan 23.02.1973 Gün ve 7/5811Sayılı Kararname ile; Nevşehir İli’nde Uçhisar Turizm Alanı’nı da içeren,Göreme ve Çevresi “Turizm YerleşmeAlanları” (T.Y.A) olarak belirlenmiş ve fiziksel planlarının yapılmasıöngörülmüştür.

UçhisarT.Y.A.; Kapadokya ÇDP’nın batısında ve Nevşehir ile Uçhisar yerleşmelerininarasında yer almakta olup, güneyden Nevşehir-Uçhisar bağlantısı olan ana aksüzerinde bulunmaktadır.

“Turizm Yerleşme Alanı Uygulamaİmar Planı”, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’ncaonanlı 1/25 000 ölçekli Kapadokya Çevre Düzeni Planı kararlarının bir parçasıolarak 1984 yılı içinde hazırlanmış ve 1986 yılı başlarında onaylanmıştır.

1984ve 1985 yılı içerisinde turizm sektörünün ülkede gösterdiği genel gelişmeçerçevesinde, yörede turizm yatırımı konusunda meydana gelen olumlu gelişmelereek olarak, 1985 yılında onanan Nevşehir Uygulama İmar Planı ile Nevşehirkentsel gelişmesinin Kapadokya Çevre Düzeni Planı sınırlarına dayanması olgusu,Uçhisar Turizm Yatırım Alanı Uygulama İmar Planı’nın revizyonunu gündemegetirmiştir[17].

Bualanlarda, Kapadokya Çevre Düzeni Planı’nda Taban Alanı Katsayısı (TAKS) :0.15, Kat Alanı Katsayısı (KAKS) : 0.30 olan yapılaşma düzeni; 1985 yılındaalınan bir karar ile (TAKS) = 0.30 ve (KAKS) = 0.60 olarak arttırılmış ve “Uçhisar Turizm Yerleşme Alanı”yapılaşma koşullarının geçerli olduğuna karar verilmiştir[18].(Bkz. Plan 1) [19].

 PLAN 1. UÇHİSAR TURİZM YERLEŞME ALANI PLANI (1/25 000)

25.01.1985Gün ve 650 Sayılı T.K.T.V. Yüksek Kurulu Kararı’nda ise Turizm alanlarınailişkin 1/1000 ölçekli harita üzerinde bir çalışma istenmiştir.

Doğalsit ile ilişkilerin sağlanarak siluet etütlerinin Koruma Kuruluna getirilmesi, koşuluile % 15 - % 30 alan yoğunluğunun % 30 - % 60’a çıkarılması uygun bulunmuştur.  

1986yılında ise Turizm Yerleşme Alanı genişletilmiş ve genişletilen bu alanda daaynı yapılaşma koşullarının uygulanması uygun bulunmuştur[20].

V. UÇHİSAR KENTSEL, DOĞAL VETARİHİ SİT ALANLARI

KapadokyaÇevre Düzeni Planı’nda; Bölgedeki yerleşme merkezlerinde geleneksel özelliklerinikaybetme, hatta yok olma tehlikesi ile karşı karşıya bulunan yöreye özgü mimarikarakteri olan yapıların ve bu yapıların oluşturduğu yerleşme dokularınınkorunması ve geliştirilmesi gereği önemle vurgulanmaktadır. Bu dokularınkorunmaları ve işlevsel bir biçimde kullanılabilmeleri için turizm amaçlıkullanım yolu önerilmektedir.

Son10 yılda Uçhisar’da 200’ün üzerinde bina yabancılar tarafından satın alınmış vehalen yaklaşık 6 ülkeden 100 civarında yabancı yerleşmiştir. Halen çeşitlionarım çalışmaları devam etmektedir.

ÇevreDüzeni Planı, temelde turizm kullanışlarını düzenlemek, turizm girdisininBölgenin jeomorfolojik ve kültürel özelliklerine uyum göstermesini sağlamak vekoruma-geliştirme ilişkisini bozmayacak şekilde yönlendirmek amacına dönüktür.

V.1. Tespit ve Tescil Kararları

Uçhisar’dabulunan kentsel, doğal ve tarihi sit alanları ile, korunması gerekli taşınmazkültür ve tabiat varlıkları tespit çalışmaları (tek yapı saptama ve belgelemeçalışmaları) 1982 yılında yapılmıştır[21].

Budönemde Uçhisar’da 17 taşınmaz, Uçhisar Kalesi ile Vasıl Deresi tesciledilmiştir.

Bukararda; “Hemen hemen, tümüyle afet alanıile çakışmış bulunan sit alanlarında, yapılanma izni verilmesinin söz konusuolmadığına, ancak bu alanlarda, bulunan ve yıkılma tehlikesi içinde olan eskive geleneksel yapılardan inşaat malzemesi alınmasının engellenmesine ve bualanların boşaltılarak olduğu gibi korunmasının gerekli olduğuna, bu suretle“Uçhisar” ın çevreye hakim görüntüsünün bozulmamasının gerekli olduğuna,

Yeni yapılanma izinlerinin sitalanı dışına verilerek, eski kentin bütünlüğünün korunmasına, bu alanlardakiyapılanmalarda hazırlanan yeni yapılanma koşullarına uyulmasına karar verildi”.

2981Sayılı Yasa, Madde 6 uyarınca; 1982 yılında Uçhisar’da sit alan sınırlarınınyeniden irdelenmesi, belirlenmesi ve taşınmaz kültür varlığı niteliğindekimimarlık örneklerinin saptama  vebelgelenmesi yeniden yapılmıştır[22].Bu kararla sit alanlarına yönelik “Geçici Dönem Yapılanma Koşulları”belirlenmiştir. I. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı içinde kesinlikle yapıyapılamayacağı karara bağlanmıştır.

Dahasonra, T.K.T.V. Yüksek Kurulu’nun 04.09.1985 Gün ve 1402 Sayılı Kararı ile eskiBelediye Binasının tescil kaydı kaldırılmıştır.

V.2. Sit Sınırları İrdelemesi(1986)

Uçhisar’dabulunan sit alanları ile, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiatvarlıkları 1986 yılı Temmuz ayı içinde yeniden irdelenmiştir. Bu çalışmasırasında doğal ve kentsel sit alanı niteliğindeki bölgelerin afet bölgesi ileçakıştığı saptanmıştır[23].Yapılan çalışmada; tescilli 17 taşınmazdan birinin yıkılmış olduğu belirlenmiş,bu yapının tescil kaydı kaldırılmıştır.

Afetbölgesinde, çoğu boşaltılmış olan geleneksel yapılardan inşaat malzemesininalınmasının engellenmesi ve bu alanların boşaltılarak “Doğal Sit Alanı” olarak korunması gerektiği belirtilmiştir.

Ayrıca,Uçhisar Kalesi’nin Kapadokya’ya hakim bir noktada bulunması ve doğal oluşumunbaşlangıcında bir bakı noktası olması nedeniyle, eteklerinden itibaren “Koruma Alanı” olarak ilan edilmiştir. Bualan içerisinde yeni yapılanmaya izin verilmemesi, geleneksel malzeme kullanımıdışında malzeme kullanılmaması ve yeni yapı yapılmaması önerilmiştir.

Yapılançalışma sonrasında; 1987 yılında alınan Koruma Yüksek Kurulu kararı uyarınca,Uçhisar kasabasındaki Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlığı niteliğindekiyapılardan EK III’de verilen listede I-19 sıra numarasında kayıtlı 17 adetTaşınmaz Kültür Varlığı niteliğindeki yapı tescil edilmiştir[24].Bu karar yerel gazetelerden Göreme Gazetesi’nde ilan edilmiştir[25].

Dahasonra 2863 Sayılı Kanunun 7. Maddesine göre Nevşehir Tapu Sicil kütüğününbeyanlar hanesine, bu yapıların korunması gerekli kültür ve tabiat varlığıolduğu hususunda kayıt konulmuştur[26].

Alınanbu kararda:

1. I. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanları tescil edilmiş, bu alanlar içinde Uçhisar Belediyesince bir koruma imar planının yaptırılmasına, bu plan yapılıncaya kadar bu karar eki koruma ilkeleri ile Geçit Dönemi Yapılanma Koşullarının uygulanması gerektiği karar bağlanmıştır.
2. Koruma Alanı sınırları içinde bulunan “Uçhisar Kalesi” nin korunması gerekli “Tabiat Varlığı” olarak tescil edilmesi kararı verilmiştir.
3. Ek III’ de yer alan taşınmazların korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescil kayıtlarının devamına karar verilmiştir.  
4. Ek III’ de yer alan taşınmazın tescil kaydının kaldırılmasına karar verilmiştir.
5. Afet Bölgesi içinde koruma imar planı yaptırılıncaya kadar ekteki koruma ilkelerinin ilgili maddelerinin geçerli olması gerektiğine karar verilmiştir.

Belirlenen“Koruma İlkeleri” ne göre[27];

Madde 2 :  “Bölgenin doğal kaya oluşumlarınınönemi ve kaya içine oyularak yapılan yapıların peri bacalarının parçalanmasınave yörede afete yol açması nedeniyle yeni yapılacak yapılarda kaya içineoyularak yapılanmaya gidilemeyecektir.”

Madde4 :  “I.Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı içinde kaya içine oyularak ya da başka birbiçimde kesinlikle yeni yapı yapılamayacaktır.”

Madde10 : “Afet Bölgesi içinde yapılanmayaizin verilmemesi” kararı bulunmaktadır.

Madde11 :  “Uçhisarkalesi Koruma Alanı içinde kaya içine oyularakya da başka bir biçimde yapılanmaya gidilemeyecektir.”

gibibirbirinin benzeri olan kararlar alınmıştır.

Bukararda özet olarak :

a.   Kentsel sit alanına dönüşüm,

b.   I. Derece Doğal ve Tarihi Sit Sınırıbelirlenmesi,

c.   Afet Bölgesinde Koruma Planıyapılıncaya kadar geçerli olan

“GeçişDönemi Yapılanma Koşulları” belirlenmiştir (Bkz. EK I ve EKII).

V.3. II. Derece Doğal Sit Alanı

LodgeOteli arkasında bulunan ve Koruma Kurulu’nun 1999 yılında aldığı bir karar ilebelirlenen II. derece Doğal Sit Alanı’nda[28]kalan ….Deresi’ne inşaat artığı, çöp döküldüğü ve doğanın tahrip edildiğibelirlenmiştir. Bu atıkların kaldırılması veya üzerlerinin toprakla örtülerekağaçlandırılması kararı alınmıştır[29].Görünümü bozulan alanın düzeltilerek eski konumuna getirilmesi veağaçlandırılması önerilmektedir.

V.4. III. Derece Doğal SitAlanında Koruma Amaçlı Planlama Çalışmaları :

KorumaKurulu’nun 1999 yılında aldığı bir karar ile belirlenen III. Derece Doğal SitAlanında[30](Tampon Bölge içerisinde) “Koruma Amaçlıİmar Planı” ve daha sonra bunaek olarak “Koruma Amaçlı  İlave İmar Planı” Uçhisar Belediyesitarafından yaptırılmıştır. III. Derece Doğal Sit Alanı’nda kalan 30 L I.d ve 30 L.I a. Paftalarında ilaveplan yapılmıştır.

Bualanlar; Uçhisar’ın batı kesiminde yer alan gelişme alanlarıyla, bu alanlarınkuzeyini sınırlayan I. Derece Doğal Sit Alanı arasında kalan yaklaşık 25hektarlık bir alandır. Topografyanın verdiği olanaklar çerçevesinde, tarım vekısmen bahçecilik yapılan bölge, İller Bankası tarafından hazırlanan plandansonra daha çok, bahçeli ev talepleri ile yapılaşmaya başlamıştır. Bu olumsuzgelişmelerde tarım sektörünün rant düşüklüğünün etkisi büyük olduğu PlanRaporunda belirtilmektedir.  

DoğalSit Alanı Koruma İmar Planı;  Nevşehir2004 yılında alınan kararlarla uygun görülmüştür[31].

Ancak,Uçhisar’ın Nazım İmar Planı’nın (1/5000) bulunmaması 3194 Sayılı İmar Kanunugereği sorun olarak görülmekte ve bu planın hazırlanması talep edilmektedir[32].

Nevşehirve Çevresi Turizm Alanı sınır daraltılması kapsamında yaygın olarak kullanılanNazım İmar Planı ölçeği 1/5000 olup, bölgede imar planlarında plan bütünlüğününve dil birliğinin sağlanması bakımından “Nazımİmar Planı ile imar planına esas jeolojik etüt raporu”nun hazırlanmasıistenmektedir.

Kültürve Turizm Bakanlığı, planın incelenebilmesi için 1/25 000 ölçekli “KapadokyaÇevre Düzeni Planı” nda hangi kullanımda olduğunun belirtilerek, 1/5000 ölçekliNazım İmar Planı ile birlikte getirilmesi gerektiğini belirtmiştir[33].

İlaveKoruma İmar Planı Açıklama Raporu’na göre [34]:

Planlananalanın gerek ana yolları, gerekse bu yol düzenine göre oluşturulan su vekanalizasyon sistemi koruma amaçlı kırsal planlamaya olanak vermemektedir.Bununla beraber mevcut “Bahçeli evleşme” sürecinde, bahçe tarımının (özelliklebağ ve meyvecilik) 300 m2lik bahçelerde dahi yapıldığının sık sık gözlendiğiKapadokya’da bu amaca dönük bir parsel düzenine dayalı dokulaşma denemesiyapmaya çalışılmıştır.

Plandaönerilen model’de, mevcut parsel derinliklerinin olabildiğince büyük tutulduğuve düşük bir yapı yoğunluğu (E=0.40) ile alanın bütününde yeşilin egemenolacağı bir tasarım yapılmıştır.

 Bu tasarımda; mekanın ana yollardangörüntüsüne yeşili egemen kılmak ve mahallenin iç kısımlarında ise, bahçeduvarları ve bu duvarlarla bütünleşmiş, cumbalı yapıların dominant olduğu sokakmekanları oluşturmak temel hedeflerdir. Bu planda 400 m2 lik asgari parsel boyutuesas alınarak tasarım yapılmıştır.

III.Doğal Sit Alanı Koruma Planı Nevşehir K.T.V.Koruma Kurulu’nun 22.01.2004 tarihve 2506 sayılı kararı ile uygun bulunmuştur.

SPORALANLARI : III. Derece Doğal Sit Alanı’nda kalan ve imar planında gösterilen yerindenfarklı bir alanda uygulanmış bulunan spor alanlarının fiilen bulunduğu1325-14408-1326-1328 sayılı parsellerde gösterilmek üzere bir plan değişikliğiyapılmıştır. Bu plan değişikliği, Nevşehir K.T.V.Koruma Kurulu’nun 2003 tarihindealdığı bir kararla uygun bulunmuştur[35].

TURİZMAMAÇLI KULLANIMLAR:

1334-1335-1336-1337-1338-1339-1340-1341-1342sayılı parseller için “Turizm Amaçlı Kullanım” önerilmiştir. Bu öneri; “Uçhisar ve yöresinin turizm amaçlı kullanım kararlarının bireyselolarak değil, bir plan bütünlüğü içinde ele alınarak, turizm açısındanyapılaşma ve kullanım çeşitliliği kararının ilgili bakanlıkça ele alınarakdeğerlendirilmesi esas olduğundan”.., Nevşehir K.T.V.Koruma Kurulu’nun11.04.2003 Gün ve 2188 Sayılı kararı ile uygun bulunmamıştır.

VI.        UÇHİSARİMAR PLANI ve SİT SINIRLARI İRDELEMELERİ

Uçhisarİmar Planı 1984 yılında yapılmış ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafındanonaylanarak yürürlüğe girmiştir. Mevcut planda “Gelişme Konut Alanı” kasabanıngüney-batısındadır.

1987yılında alınan bir Yüksek Kurul kararında[36];karar eki 1/1000 ölçekli plan üzerinde işaretlenen alanda TAKS: 0.20, KAKS: 0.40belirlenmesi koşulu ve çevreye yöre mimarisine uygun projelerdoğrultusunda  hazırlanacak 1/1000ölçekli uygulama imar planının Koruma Kurulu’na getirilmesine karar vermiştir. Sözkonusu plana ilişkin 1988 yılında alınan bir karar[37]ile de 30 LI-a ve 30LI-d paftalarının düzeltilerek uygulanabileceğine kararverilmiştir.

  VI.1. Doğal Sit İçinde Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı ŞerhininKaldırılması ve Sit Sınırları İrdelemesi (1993)

VI.1.1. Doğal Sit İçindeKorunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı Şerhinin Kaldırılması

Uçhisarçevresinde 1976 yılında, Yüksek Kurul Kararı [38]ile belirlenen bütün Doğal Sit ve Tampon Bölge sınırları içerisinde kalantaşınmazların tapu kayıtlarına yanlışlıkla “KorunmasıGerekli Taşınmaz Kültür Varlığıdır” ibaresi konulmuştur. Bu durumda sitalanı dışında ve Kentsel Gelişim İmar Planı sınırları içerisinde kalan tüm taşınmazlarınparsel birleştirme (ifraz) ve ayırma (tevhid) gibi işlemlerin yapılabilmesiiçin 2863 ve 3386 sayılı yasalar gereği Koruma Kurulu’ndan izin alınmasıgereklidir. Uçhisar belediyesi tarafından bu konunun çözümü için bir çalışmahazırlattırılmıştır.

Buçalışmada; 1991 yılında Koruma Kurulu’nun aldığı kararda istenilen[39]:

·        Kayseri Koruma Kurulu’nun 1988 yılındaaldığı bir karar ile belirlenen ve en son yapıdan 50 m. İleriden geçecek şekildetanımlanan “Yerleşik Alan Sınırı”[40],

·        İmar Planı Sınırı,

·        G.E.E.A.Yüksek Kurulu’nun 10.07.1978Tarih ve A-69 Sayılı Kararı ile belirlenen Kentsel Gelişme Sınırı,

1/2000ölçekli halihazır haritalara işlenmiştir.

KayseriKoruma Kurulu; Uçhisar Belediyesi tarafından hazırlanıp sunulan bu çalışmayı veeki listelerde yaptığı incelemelerde;

·        Bazı parsel numaralarının yanlışyazıldığını,

·        Bazı parsellerin hiç yazılmadığını,

·        Bazılarının ise listede bile yeralmadığı,

belirlenmiştir.

Sorununçözümüne yönelik olarak ise; daha önce Koruma Kurulu tarafından belirlenenÜrgüp – Ortahisar Kasabası örneğinde olduğu gibi, kasabanın “Yerleşik AlanSınırları” nın belirlenip, bu sınırların tasdik edilmesiyle sorunun çözümükolaylaşacaktır kararı alınmıştır. Koruma Kurulu bölgedeki tüm parsellerilişkin liste kararı dahi alması bu durumda hatalı görülmüştür.

KayseriKoruma Kurulu 1993 yılında; 1976 yılında belirlenen mevcut imar planı alanındabulunan ve üzerinde korunması gerekli kültür varlığı bulunmayan taşınmazlarıntapu kayıtlarındaki “taşınmaz kültürvarlığıdır” şerhlerinin Nevşehir Tapu Kadastro Müdürlüğü denetimindekaldırılmasına karar vermiştir[41].  Yapılan çalışmalar ile söz konusu  parseller üzerinden şerh kaldırılmıştır[42].

Üzerindenşerh kaldırılan bir çok parselde, Nevşehir Müze Müdürlüğü tarafından verilenraporlara dayalı olarak daha sonra ifraz ve tevhid işlemleri gerçekleştirilmiş [43]  ve ilave imar planı yapılabilecek halegetirilmiştir.

VI.1.2. Sit Sınırları İrdelemesi(1993)

Uçhisarkasabasında bulunan kaçak yapılaşmaları saptamak amacıyla 1991 yılında bir“Yapı denetleme Komisyonu” oluşturulmuştur. Komisyon yaptığı çalışmalarda 11adet kaçak yapı saptamış, Koruma Kurulu’na sağlıklı bir değerlendirme yapmasıamacıyla da 4-6-09-1991 tarihinde detaylı çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

Dahasonra; “Kentsel Gelişme İmar Planı” sınırları içinde kalan taşınmazların tapukayıtlarına konulan “korunması gereklitaşınmaz kültür varlığıdır”, şerhlerinin kaldırılması istemi[44]ve mevcut sit sınırlarının ve imar planı alan sınırlarının Koruma Kuruluncasağlıklı değerlendirilebilmesi amacıyla; 13-14.05.1993 tarihlerinde Uçhisar’da birçalışma gerçekleştirilmiştir[45].

1995yılı ortalarında yapılan bir başka incelemede ise[46];bu alanda;

·        tek katlı ruhsatsız 7, ruhsatlı 4 adetyapı,

·        İki katlı ruhsatsız 9, ruhsatlı 3 adetyapı,

·    Bir adet de 3 katlı ruhsatsız olmaküzere toplam 25 adet yapı saptanmıştır.

Buyapıların tümünde oturulmakta olduğu, yapılan yüzey araştırmasında ise 2863 ve3386 Sayılı Yasalar kapsamına girebilecek nitelikte Kültür ve Tabiat Varlığınarastlanılmadığı belirtilmiştir.  

NevşehirKoruma Kurulu’nun 1995 yılında aldığı bir kararda ise[47];  “UçhisarBelediyesinin 22.03.1995 Tarih ve 104 Sayılı yazısı ile talep edilen alanların“Doğal Sit Alanı” ndan çıkarılmasına karşı” karar alınmıştır.Belediyesinden söz konusu alandaki yapılara ilişkin tasfiye planının ivediolarak hazırlanmasına karar verilmiştir.

  VI.2. Sit Sınırları İrdelemesi (1996)

Uçhisar’dagiderek artan kaçak yapılaşmaların saptanması için 1995 yılında da bir komisyonkurulmuştur[48].Doğal Sit Alanı ve Afet Alanı içerisindeki kaçak yapılaşmalar üzerine; NevşehirValiliği İl Kültür Müdürlüğü ve Nevşehir Koruma Kurulu tarafından suçduyurusunda bulunulmuş [49],Nevşehir İl Jandarma Komutanlığı tarafından tutanaklar tutulmuş ve ilgililerebildirimde bulunulmuştur[50].

Borİlçesi, Helvadere Beldesi, Ürgüp İlçesi ve Uçhisar Beldesi sit alanıirdelemeleri çalışmalarının Koruma Kurulu’na yerinde sunulması için 1-14/7/1996tarihleri arasında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Genel Müdürlüğüve Nevşehir Koruma Kurulu Müdürlüğü uzmanları arazi çalışmalarıgerçekleştirmiştir[51]. 

Yapılanbu çalışma sonucunda [52]:Tablo I’de adresleri ve kadastral durumları belirlenen 17 adet taşınmazınkültür ve tabiat varlığının tescil kaydının devamına karar verilmiştir. (Bkz. TABLOI) 

TABLO I: UÇHİSAR, TESCİL KAYITLARININDEVAM ETMESİ ÖNERİLEN SİVİL/ANITSAL MİMARLIK ÖRNEKLERİ (1996)

Eski Env. No	Yeni Env. No	Yapının Adı veya Türü	Adresi	Pafta	Ada	Parsel
1	1	Fatih İlkokulu	-	2	-	251
14	2	Konut	Belediye Sk. No:2 Gedik Sk. No:1	2	-	694
5	3	Konut	Belediye Sk.	2	-	318
6	4	Konut	Belediye Sk. No:13	2	-	319
7	5	Konut	Belediye Sk. No:15	2	-	321
8	6	Konut	Belediye Sk. No:41	2	-	273 359
9	7	Konut	Belediye Sk. No:43	2	-	360
10	8	Konut	Belediye Sk. No:22	2	-	637
2A	9A	Karamanoğlu Camii	Yukarı Mah.	2	-	368
11	10	Konut	Kolsuz Sk. No:73	2	-	628
12	11	Konut	Kolsuz Sk.	2	-	657
19	12	Vasil Deresi	Doğal Sit
15A	13A	Kilise	-	6	-	14119
16A	14A	Kilise	-	6	-	-
13	15	Konut	Gedik Sk. No:16	2	-	728
18	16	Uçhisar Kalesi	-	2	-	14275
17	17	Kaya Otel (Klüp Med)	-	8	-	792

Ekli1/1000 ölçekli haritasında belirtildiği şekilde (Bkz. Analiz Paftası 7: Sınırlar);

UçhisarKalesi Koruma Alanı Sınırı’nın tescil kaydının devamını,

a.   Kentsel Sit Sınırları’nın haritalardabelirtildiği şekilde genişletilmesini,

b.   Doğal + Tarihi Sit Sınırı’nın dahaönce belirlendiği şekilde devamı,

önerilmiştir.Ayrıca, Ürgüp İlçe Merkezi ile Uçhisar Bucak Merkezi’nin bugüne kadaryapılmamış olan “Koruma Amaçlı İmar Planları” nın gün geçtikçe artanbozulmaları önleyebilmek açısından yapılması gerekliliği vurgulanmaktadır.

VI.3. Kentsel Sit AlanSınırları’nın Belirlenmesi (1997)

1996Yılında yapılan irdeleme çalışmaları sonucunda; Uçhisar Kentsel Sit Alansınırları Nevşehir Koruma Kurulu’nun 1997 tarihinde aldığı kararı ile

belirlenmiştir[53].(Bkz. Analiz Paftası 7: Sınırlar)

Bukararda “…Uçhisar Beldesindeki kentseldoku geniş bir alana yayılmış olmasına karşın, T.K.T.V. Yüksek Kurulu’nun02.07.1987 Gün ve 3446 Sayılı Kararı ile kentselsit sınırları dar bir alanda tutulmuştur. Bunun sonucu olarak gelenekselkent dokusunun bir kısmı da doğal sit alanında kalmıştır. “ ibaresiönemlidir.

KorumaGenel Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalar sonucunda geleneksel kentdokusunun G.E.E.A.Yüksek Kurulu’nun 10.07.1976 Gün ve A-69 sayılı Kararı ilebelirlenen “Doğal Sit Alanı” ndan “Kentsel Sit Alanı” na dönüştürülmesine kararverilmiştir[54].

Bukararda ayrıca; Yüksek Kurulun 02.07.1987 Gün ve 3446 Sayılı Kararı ilebelirlenen afet alanının da incelenmesi kararı alınmıştır.

Dahasonra; 1998 yılında alınan bir Koruma Kurulu kararı [55]ile de Uçhisar kent dokusunun tamamının “Kentsel Sit Alanına” alınması uygunbulunmuştur. Bu karara dayalı olarak da 12.07.1998 gün ve 891 sayılı Kurul kararıalınmıştır.

C.AliOrtaköylüoğlu’nun 26.08.1999 tarihli başvurusunda “Uçhisar beldesinde, köyün ortak malı olarak kullanılan “Taş Değirmen”(Ding)’in korunması gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı özelliği gösterdiğindenkoruma altına alınması” talebi de olumlu bulunmuştur.    

VI.4. Kentsel Sit Alanında Çevreve Görsel Değerleri Korumaya Yönelik Kararlar :

NevşehirKoruma Kurulu uzmanlarının hazırladığı 10.04.2003 tarihli rapor doğrultusundaalınan Koruma Kurulu Kararında[56];

·        Kentsel sit alanında kalan gelenekseltaş kaplama sokakların kentsel dokunun estetik değerlerini bütünleyici vegüçlendirici bir unsuru olması nedeni ile korunmasının esas olduğuna;

·        Bu özgün kaplamaların hiçbir gerekçeile beton asfalt ve/veya kilitli parke gibi farklı bir kaplama iledeğiştirilemeyeceğine;

·        Gereğinde yapılacak alt yapıçalışmalarından (su, elektrik, kanalizasyon, telefon) sonra bu kaplamalarınorijinaline en uygun biçimde yenilenmesi ve onarılması gerektiğine;

·        Uçhisar Kentsel Sit Alanı’nda bulunanyapı tanıtımı otel, motel, pansiyon vb isim levha ve/veya tabelaların kentinözgün dokusunu olumsuz etkilediği ve görsel kirliliğe neden olması gerekçesiile Uçhisar belediyesi tarafından kaldırılmasına;

·        Bu tür levhaların pirinç ve/veyaplexglas malzemeden hazırlatılarak yapının dış yüzüne monte edilmesinin uygunolduğuna;

·        Ayrıca, Uçhisar kent dokusu içindekullanılan ve görüntü kirliliği oluşturan (su deposu, LPG deposu ve güneşenerjisi) sistemlerinde kentsel dokuya olumsuz etkilerinin giderilecek biçimdedüzeltilmesi ve bu yönde yeni yapılacak uygulamalarda kentin estetikdeğerlerinin gözetilmesi gerektiğine,

şeklindekararlar yer almıştır. Ancak yapılan arazi çalışması gözlemlerinde henüz bukararların uygulanmadığı, her konaklama tesisinin gelişigüzel tabelalarınıbelirlediği ve astığı, sokakların yer yer asfalt kaplı olduğu, görselkirliliklerin (su deposu, güneş enerjisi vd) sürdüğü gözlenmiştir.

---

[1] Bakanlar Kurulu’nun23.09.1997 Tarih ve 9985 Sayılı Kararı ile belirlenmiş ve 07.10 1997 Tarih ve23133 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

[2] NEZAHAT, B., 1970, “Kültepe (Kanes) ve Kayseri Tarihi ÜzerineAraştırmalar (En eski çağlardan M.S. 395 yılına kadar)”, İ.Ü. Edebiyat fak.Yay. No:1519. İst.

[3]LUCAS, P., “Voyage du Sieur, Fait parordre du Roy”, 2. Baskı Amsterdam 1714, Kapadokya, 1.Cilt, 17 ve 18. Bölüm.

[4]TEXIER, C., “Description de L’AsieMineure faite par ordre du Gouvernment Francais de 1833 a’ 1837”, Paris, 1839-1849.

[5]HAMİLTON, W.J., “Researches in AsiaMinor, Pontus and Armenia”,  London,1842.

[6] ROTT,H., “Kleinasiatsche Dankmaeler ausPisidien, Pamphylien, Kapadokien und Lykien”, Leipzig. 1908.

[7]AINSWORTH, W.F., “Travels and Researchesin Asia Minor,  Mesopotamia, Chaldea andArmenia”, London 1842.

[8]Kapadokya ile ilgili yazı ve kitabeleri derleyen yayınların bibliyografyasıiçin Bkz. HILD, F., RESTLE, M., “Kappadokien”,Wien 1981.

[9] WILSON,C.W., “Handbook for Travellers in AsiaMinor, Transcausia, Persia”, London, 1895. 

[10] 25.11.1986 Gün ve 19292Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

[11] G.E.E. ve Anıtlar yüksekKurulu’nun 10.07.1976 gün ve A-69 Sayılı Kararı

[12] G.E.E. ve Anıtlar YüksekKurulu’nun 10.07.1976 Tarih ve A-69 Sayılı Kararı.

[13] TKTV Yüksek Kurulunun 25.12. 1986 gün ve 2905 SayılıKararı ile yapılan düzenleme Uçhisar Belediyesi’nin 17.02.1987 Tarihli kararıile uygun bulunmuştur.

[14] Uçhisar Belediye Başkanlığı’nınAnıtlar Bölge Kurulu’na hitaben yazdığı 09.12.1988 Tarih ve 434  Nolu yazı.

[15] Kayseri K.T.V.KorumaKurulu’nun 19.04.1988 Tarih ve 163 Sayılı Kararı.

[16] Kayseri K.T.V.KorumaKurulu’nun 30.09.1989 Tarih ve 542 Sayılı Kararı.

[17] Burat, O., Alparman, E.,Akaya, M., Saktanber, S., Ağustos 1986, “Uçhisar Turizm Yerleşme Alanı UygulamaPlanı”, 1/1000 Plan Raporu , Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm Bankası A.Ş.Gn. Md., Fiziksel Planlama Grup Başkanlığı.

[18] Kültür ve TurizmBakanlığı, Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu’nun 25/12/1986Gün ve 2905 Sayılı Kararı. 

[19] T.K.T.V. YüksekKurulu’nun 14.09.1985 gün ve 1403 Sayılı Kararı ile Uçhisar yerleşme alanında“Turizm Yerleşme Alanı” yoğunluğu ikiye katlanmıştır.

[20] T.K.T.V.Yüksek Kurulu’nun26.12.1986 Tarih ve 2905 Sayılı Kararı.

[21] G.E.E. Anıtlar YüksekKurulu’nun 10.04.1982 Tarih ve A-3462 Sayılı Kararı.

Bukararda; 1710 Sayılı Yasa uyarınca Sit Alanı ilanı ve eski eser tespitleriyapılmıştır. Sit alanlarındaki yıkılma tehlikesindeki yapılardan malzemealınmasının yasaklanması ve çevre görüntüsünün bozulmaması isteniyor.

[22] G.E.E. Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 10.04.1982 Tarih veA-3462 Sayılı Kararı. Bu kararda; 1710 Sayılı Yasa uyarınca Sit Alanı ilanı veeski eser tespitleri yapılmıştır. Sit alanlarındaki yıkılma tehlikesindekiyapılardan malzeme alınmasının yasaklanması ve çevre görüntüsünün bozulmamasıisteniyor.

[23] ATUK, N., AKGÜÇ, A.,1986, “Yayımlanmamış Araştırma Raporu”, Bu çalışma Nevşehir, Ürgüp, Uçhisar veOrtahisar’da bulunan sit alanları ile, korunması gerekli taşınmaz kültür vetabiat varlıklarının 2863 Sayılı Yasa doğrultusunda tespiti ve 2981 Sayılı Yasadoğrultusunda irdelenmesi amacıyla yapılmıştır.

[24] K.T.V. Koruma Yüksek Kurulu’nun2.7.1987 Tarih ve 3446 Sayılı Kararı.

[25] İlan Tutanağı,15.09.1987., Nevşehir Valiliği Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Merkez MüzeMüdürlüğü, 27.08.1987 Tarih ve 690/460 sayılı Kültür ve Turizm Müze Müdürlüğüyazısı. 

[26] Nevşehir Valiliği Kültürve Turizm Müdürlüğü, Merkez Müze Müdürlüğü’nün, 21.09.1987 Tarih ve 690/ 537Sayılı Yazısı

[27] T.T.V.Koruma YüksekKurulu’nun 02.07.1987 Tarih ve 3446 Sayılı Kararı.

[28] Nevşehir K.T.V.KorumaKurulu’nun 17.11.1999 Gün ve 1123 Sayılı Kararı.

[29] Nevşehir K.T.V.KorumaKurulu Müdürlüğü’nün 28.06.2004 Tarih ve B.16.0.N.KTV.4.50.00.00/50.00.8.1-1984Sayılı Yazısı.

[30] Nevşehir K.T.V. KorumaKurulu’nun 12.11.1999 gün ve 1123 Sayılı Kararı.

[31] NevşehirK.T.V.K.Kurulu’nun 19.03.2004 Tarih ve 2603 Sayılı  ve 02.07.2004 Tarih ve 2717 Sayılı Kararları.

[32] Nevşehir K.T.V.KorumaBölge Kurulu Müdürlüğü’nün 14.01.2005 tarih veB.16.0.N.KTV.4.50.00.00:50.00.8.1 – 76 Sayılı yazısı. 3194 Sayılı İmar Kanunuve ilgili yönetmelikleri ile Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde veTurizm Merkezlerinde İmar Planlarının Hazırlanması ve Onaylanmasına İlişkinYönetmelik uyarınca uygulama imar planları, nazım imar planı esaslarına görehazırlanan planlar olup bu doğrultuda nazım imar planı yapma zorunluluğuvardır.

[33] Bakanlık Yatırımve İşletmeler Gn.Md.lüğünün 27 Ekim 2004 tarih ve B 16 0 YİGM 0 07 01/500120001Sayılı yazısı.

[34] İDİL, B., Mart 2004,“Uçhisar (Nevşehir) İlave İmar Planı – Açıklama Raporu”.

[35] Nevşehir K.T.V.KorumaKurulu’nun 11.04.2003 Tarih ve 2188 Sayılı Kararı.

[36] K.T.V.K.Yüksek Kurulu’nun22.01.1987 Tarih ve 2965 Sayılı Kararı.

[37] K.T.V.K.Yüksek Kurulu‘nun 19.04.1988 Tarih ve 163 sayılı Kararı.

[38] G.E.E.A.Yüksek Kurulu’nun10.07.1976 Tarih ve A-69 Sayılı Kararı.

[39] Kayseri K.T.V.KorumaKurulu’nun 26.10.1991 Tarih ve 1149 Sayılı Kararı.

[40] Kayseri K.T.V.KorumaKurulu’nun 05.08.1988 Tarih ve 264 Sayılı Kararı.

[41] Kayseri K.T.V.KorumaKurulu’nun 26.06.1993 Tarih ve 1503 Sayılı Kararı.

[42] Uçhisar BelediyeBaşkanlığı’nın Nevşehir K.T.V.Koruma Kurulu Md.lüğüne yazdığı 30.11.1994 tarihve 583 sayılı yazıda üzerlerine sehven konulan “Kültür ve Tabiat Varlığıdır”şerhinin kaldırılması gereken taşınmazların listesi yer almaktadır. 

[43] Uçhisar Belediyesi’nin,Nevşehir K.T.V.Koruma Kurulu Müdürlüğü’ne yazdığı 22.03.1995 tarih ve 104Sayılı Yazı. Müze raporlarında parsellerin üzerinde korunması gerekli kültürvarlığı bulunup bulunmadığı hususlarına bakılarak ifraz ve tevhid işlemine izinverilmiştir.

[44] Nevşehir Valiliği, İlKültür Müdürlüğü’nün 22.12.1992 tarih ve 2224 Sayılı Yazısı.

[45] Eravşar, O., Kiraz, N.,Güven, C., tarafından hazırlanan 07.05.1993 Tarihli Rapor.

[46] Acar, Y., Mumcular, H.,Yüksel, F. Tarafından hazırlanan 22.05.1995 tarihli Rapor.

[47] Nevşehir K.T.V.KorumaKurulu’nun 27.05.1995 Tarih ve 195 Sayılı Kararı.

[48] Nevşehir Valiliği, İlKültür Müdürlüğü’nün 15.03.1995 tarih ve B:16.0.PER.4.50.00.00/720/499 SayılıYazısı.

[49] Nevşehir Kültür ve TabiatVarlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü’nün 03.08.1995 Tarih ve N.K.T.V.K.K.M. 511Sayılı Yazısı.

[50] Nevşehir Merkez İlçe J.K.lığının 11.08.1995 Tarih ve HRK; 0621-975-95/3398 Sayılı Yazısı.

[51] Nevşehir Valiliği, İlKültür Müdürlüğü’nün, 05.07.1996 Tarih ve B;16.0.PER.4.50 00.00/720-1448 SayılıYazısı, Bu Çalışmayı gerçekleştiren ekip: Bayar, N., Sarıpınar, İ., Terken, A.,Özbilek, G.H., Mumcular, H. den oluşmuştur.

[52] TERKEN, A., BAYAR, N.,SARIPINAR, İ., ÖZBİLEK, H.G., tarafından hazırlanan Rapor.

[53] Nevşehir K.T.V.KorumaKurulu’nun 25.04.1997 Tarih ve 615 Sayılı Kararı.

[54] Nevşehir K.T.V.KorumaKurulu’nun  25.04.1997 Tarih ve 615sayılı Kararı.

[55] Nevşehir K.T.V.KorumaKurulu’nun 11.05.1998 gün ve 838 sayılı kararı 5. maddesi.

[56] Nevşehir K.T.V.KorumaKurulu’nun 11.04.2003 Tarih ve 2191 Sayılı Kararı.