TARİHSEL ÇEVRE KORUMA POLİTİKALARI : KONYA (3)

TARİHSEL ÇEVRE KORUMA POLİTİKALARI 

KONYA 

KONYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KÜLTÜR YAYINLARI : 101   EKİM   2006 - ISBN: 9944-913-50-2

III. BÖLÜM

II.3. KONYA TARİHİ KENT MERKEZİ KORUMA PLANI ELDE EDİLİŞ SÜRECİ

Konya Büyükşehir Belediyesi, “Konya Tarihi Kent Merkezi, KorumaGeliştirme ve Tarihi Çevre İle Uyumlu Yenileme Amaçlı Koruma ve Islah İmarPlanlaması” çalışmalarını 1996 yılı ortalarında başlatmıştır [1]. Araştırma, Değerlendirme ve SentezÇalışmaları aşamasında ulaşım, arazi kullanımı, kat yüksekliği, yapı kalitesi,çevresel değerler, mimari öğeler, tarihsel yapıların mimari ve fizikideğerlendirilmesi yapılmış ve tescil fişleri yeniden düzenlenmiştir [2].

Hazırlanan araştırma, değerlendirme, sentezÇalışmaları ve “Koruma Amaçlı İmar Planı”Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından incelenip uygun görülmüştür [3].Ancak iki paftanın (Mimari Değerlendirme ve Çevresel Değerlendirme) yeniden gözdengeçirilmesi talep edilmiştir.

1997 yılında hazırlanan Koruma-Islah Amaçlıİmar Planı, Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı ile uygunbulunmuştur [4].Koruma Kurulu ve Belediye tarafından yapılması talep edilen hususlar göz önündebulundurularak yeniden düzenlenen plan Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nasunulmuştur. Yapılan son değişikliklerle Koruma Planı Koruma Kurulu tarafından1997 Mart ayında uygun bulunmuştur [5].  Böylece uzun yıllardır beklenen planlamaçalışması 8 ay gibi kısa bir sürede tamamlanmıştır.

II.3.1. KORUMA PLANLAMASI ve KENTSEL TASARIM PROJE ÇALIŞMALARI

Tarihsel kent merkezinin mimari ve çevreselnitelikleri ile geleneksel doku özelliklerini korumak ve geliştirmeküzere,  korumaya ilişkin mevcut yasalçerçeve ile Konya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu Kararları uyarınca;

·      Geleneksel çarşıların yoğunlaştığıBedesten, Kapu ve Aziziye Camileri ile   Alâeddin Caddesi çevresi ile Mevlana Külliyesi ve Piri Mehmed Paşa Külliyesive çevresi için hazırlanan Koruma Planlarını bütünleştirmek,

·      Kent merkezinin bu kesiminde ulaşım,servis, otopark, kullanım ve koruma sorunlarını çözmeye yönelik önerilergeliştirmek,

·      Konya geleneksel çarşıları ileMerkezi İş Alanları'nı bütünleştirecek ve böylece korumayı gerçekleştirecek,sürdürülebilir bir kent merkezi oluşturmaya yönelik fiziki, örgütsel, parasalöneriler geliştirmek,

·      Geleneksel Konya mimarisinin kültürelöğelerini, koruma ve kullanma dengesi içerisinde yaşama katacak önerilergeliştirmek,

·      Yaya, taşıt ve servis ulaşımınıngüvenliğini sağlamak, Konya Kent Merkezi bütünü içinde yaya yolları (promenat)ve yaya bölgeleri ile bisiklet yolları oluşturmak,

·      Uygulamaya yönelik proje paketlerioluşturarak, bu alanlarda çağdaş koruma, Şehircilik, kentsel tasarım ve peyzaj ilkeleriuyarınca düzenlemeler yapılmasına yönelik ilkeleri belirlemek,

·      Plan bütününde arazi kullanımı veuygulamaya yönelik planlama ilkelerini oluşturmak,

Amacıyla koruma, sağlıklaştırma vegeliştirmeyi öngören bir planlama çalışması yapılmıştır13.

Planlamaalanında, arazi kullanımı, kat yüksekliği, yapı kalitesi ve benzeri yapısalanalizler yapılmıştır. Açık ve yeşil alanlar, geleneksel doku ve bu dokuyaaykırı çok katlı yapılaşmış alanlar, ulaşım sistemi (yaya/servis/taşıt),otoparklar, taksi/dolmuş/otobüs durakları, panaromik bakı ve vista noktaları,çevresel değer taşıyan öğeler (çeşme/sebil, şadırvan, kabaltı vb.)çevresel/görsel sorunlar (çöp, gürültü, altyapı sorunları) ve benzeriçevresel  saptama çalışmalarıyapılmıştır. Planlama alanının tümünde fotoğrafik saptama ve belgelemeçalışması yapılmıştır [6].

TarihselKent Merkezi'ni yakın çevresi ile bütüncül olarak verebilmek amacıyla halihazırharitalar birleştirilerek analiz, değerlendirme ve sentez çalışmalarıtamamlanmıştır.

Buçalışmalar:

·      Sınırlar/ Sit Alanları ve Tescilli Yapılar,

·      AraziKullanımı, (Zemin Kat/Zemin Üstü, Kat Yüksekliği,

·      YapıMalzemesi ve Kalitesi,

·      TrafikDüzeni,

·      ÇevreselDeğerlendirme, Mimari Değerlendirme,

olarakhazırlanmış ve Plan Kararları verilmiştir.

PLAN 1. KONYA TARİHİ KENT MERKEZİ KORUMA-ISLAH AMAÇLI İMAR PLANI

(Proje Tasarım; Mehmet Tunçer, UTTA Planlama, Projelendirme LTD. ŞTİ., )

II.3.2. KORUMA PLANI’NIN ULAŞIMKARARLARI

a.   Raylı Toplu Taşın Sistemi, Taşıt /Servis Yolları ve Otoparklar

Alâeddin Tepesi ile Mevlana Külliyesiarasındaki ana aksın yayalaştırılması 1970 yıllarından buyana düşünülmektedir.Koruma-Islah İmar Planı da bu düşünceyi benimsemiş ve bu hedef doğrultusunda merkezinbu kesimin ulaşım gereksinimi kuzey ve güneydeki ring yollarla ve Raylı Toplu Taşın Sistemi (RTTS) ile sağlanmıştır. Günümüzde RTTS Kuzeyde SelçukÜniversitesi Kampusundan ve Otobüs Terminalinden başlıyarak, Nalçacı Caddesinitakip etmekte ve Belediye önünden Alâeddin Tepesine ulaşmaktadır.

Önemli bir arkeolojik değer olan AlâeddinTepesi ve üzerinde yer alan Selçuklu eseri Alâeddin Camii, raylı sistemin titreşimlerindenetkilenmektedir. Alâeddin Camii çökme tehlikesi geçirmiş ve uzun yıllar sürenbüyük çaba ve masraflarla onarılmıştır. Bu konuda çeşitli kurul kararlarıalınmıştır ve RTTS’ nin kaldırılması için açılan davalar bu tarihte sürmektedir.Koruma Planı’nda, doğu-batı doğrultusunda da RTTS önerilmiş ve bu sistemin AlâeddinTepesi ile Mevlana Külliyesi ve Mevlana Kültür Merkezi arasında işletilmesi vekentin doğusunu bağlayacak şekilde geliştirilmesi önerilmiştir (Bkz. Plan 1).

FOTOĞRAF 12. ALÂEDDİN TEPESİ VE RTTS

Koruma Planı sonrasında; 1998 – 2001yılları arasında hazırlanan Konya Ulaşım Ana Planı kapsamında da bu aksınöncelikle ele alınması önerilmektedir[7].Planlama alan sınırı içinde, İplikçi Camii, Hükümet Meydanı ve MevlanaKülliyesi önünde olmak üzere üç adet RTTS durağı planlanmıştır. Yaya aksları vemeydanlar bu duraklara bağlı olarak tasarlanmışlardır[8].

Ancak, Alâeddin Tepesi çevresindering yapan tramvay sisteminin, Alâeddin Camisine zarar verdiği iddiası vesistemin buradan kaldırılması istemi ile açılan dava planın hazırlandığıtarihte sürdüğünden, buna bağlı doğu aksının “hukuksal sorunlar çözümlenene kadar” lastik tekerlikli toplu taşınsistemi olarak nitelendirilmesi uygun görülmüştür.

RTTS gerçekleştirilene kadar anaarterin güney kesiminin yayalaştırılması ve kuzeyinin de Alâeddin-Mevlanadoğrultusunda tek yönlü olarak trafiğe açık olması önerilmektedir. RTTS’nin deİstanbul Beyoğlu’ndaki gibi nostaljik niteliği olan bir tramvay olmayıp, KonyaMetropoliten Alanı doğu kesimini Tarihsel Kent Merkezine bağlayacak toplutaşımacılığa yönelik bir tramvay sistemi olması öngörülmüştür.

Kuzey ringi 14,50 metre, güneyringi (Altan Bey, Hotuz Sokak) ise 12,00 metre genişliğinde planlanmıştır. Bucaddelerin, çevresinde çok katlı yapılaşmalar bulunması nedeniyle daha fazla genişletilmesimümkün olamamıştır (Bkz. Plan 1).

Tek yönlü olarak kullanılmaları halindeetkin olabileceklerdir. Bu yollara seçenek yollar oluşturulması da yoğunyapılaşma nedeniyle mümkün olamamaktadır. Ancak Katlı Otopark çevresinde birseçenek yol daha geliştirilmiştir. Güneyden geçen servis yolu üzerindeki yapının(Başarılı Han) planda kaldırılması nedeniyle davalar açılmış, Koruma Planıkararları iptal edilmiş ve Koruma Plan yeniden ele alınmıştır. Bu süreç sonrakibölümlerde daha kapsamlı olarak ele alınacaktır.

Ayrıca, Raylı Toplu Taşın Sisteminin(RTTS) geliştirilmesi sonrasında bu yolların servis yolu niteliğine dönüşmesiönerilmiştir. Konya Anakent bütününden geleneksel merkez kesimine ulaşımınağırlıklı olarak RTTS ile olması hedeflenmiştir.

Koruma Planında yer alan merkezi otoparklar:

·      Özel Proje Alanı 4: Şerafeddin Camii doğusunda, Ali Efendi Kütüphanesiyanında, Vakıflar Bölge Müdürlüğü ve Yapı Kredi Bankası önünde yaklaşık 80araçlık bir yeraltı otoparkı (Bu otopark daha sonra Şerafeddin Camisi’ ne zararverebileceği düşüncesi ile iptal edilmiştir),

·      Özel Proje Alanı 5: Hükümet Konağı batısında, Altanbey Sokak ile MevlanaCaddesi arasında yaklaşık 220 araçlık bir yeraltı otoparkı (Mimari projelerihazırlanmış ancak daha sonra iptal edilmiştir),

·      Özel Proje Alanı 6: Asri Camii arkası, İplikçi Camii batısı, EmirPervane, Karahöyük ve Ahuveyn Kardeşler Sokaklar ile çevrelenen vekamulaştırması tamamlanmış alanda, yaklaşık 55 araçlık bir yeraltı otoparkı(inşa edilmiştir),

Oluşturularak merkezdeki otoparkgereksiniminin çözülmesi öngörülmüştür.

·      Mevlana Çarşısı altındaki büyük yeraltıotoparkının yetersiz kullanımın önlenmesi amacıyla, zemin altından MevlanaKülliyesine bağlanması öngörülmektedir.

·      Piri Mehmed Paşa külliyesi kuzeyinde,Hacı Ali Ağa Han Çevresi koruma amaçlı planda “Hanlar Bölgesi” olarak tasarlananve daha sonra Piri Mehmet Paşa Çarşısı inşa edilen kesimin altında bir yeraltıotoparkı planlanmış ve uygulanmıştır.

·      Karatay Belediyesi güneyde Şerefoğu veAltın Çeşme Sokakları tarafından çevrelenen adada, 4 katlı otoparkıtamamlayarak hizmete açmıştır. Bu otoparkın Hükümet Meydanının güney kesimindeyer alan Kapu Camii çevresindeki geleneksel çarşı / arasta kesiminin otoparkihtiyacını karşılaması öngörülmüştür.

·      Ayrıca kuzeyde, Karatay Belediyesitarafından İstanbul Caddesi üzerinde de bir katlı otopark yapımı içinkamulaştırma çalışmaları tamamlanmış, ancak daha sonra yapımındanvazgeçilmiştir.

Belediye yetkilileri tarafından buotoparkların ağırlıklı olarak merkezde çalışan işyeri sahipleri tarafındankullanılmasının düşünüldüğü belirtilmektedir.  Tarihi Kent Merkezine ulaşımın RTTS, bisikletve yaya ağırlıklı olarak planlandığı ve “MevlanaPromenatı” nın kesitinin buna uygun olarak yeniden ele alınması gerektiği KorumaPlanı’nda vurgulanan başlıca hususlardır.

b. Gereğinde servis yolları:

Gereğinde servis yolları; Mevlana Promenatı uygulanarak arasta ve çevresi yayalaştırıldığında bu sisteminişlerliğini destekleyecek yollar olarak planlanmıştır. İstanbul Caddesi, TevfikPaşa Caddesi, Vali Muammer Sokak (Hükümet Konağı Arkası), Babalık Sokak belirlisaatlerde hizmet verecek (saat 19.00 sonrası ile  7.00 öncesinde) gereğinde servise açılacakulaşım aksları olarak düşünülmektedir.

Bu cadde ve sokakları denetimliolarak (ağır vasıtalar hariç), çöp kamyonu, gıda servisleri ve benzeri servisamaçlı diğer araçlar kullanabileceklerdir. Acil durumlarda ise itfaiye,cankurtaran gibi acil hizmet araçlarının günün her saatinde girebileceğişekilde düzenlemeler yapılması öngörülmektedir [9].

Gereğinde Servis Yolları’na; düzgünyontulmuş (üretilmiş) ve derzsiz döşenmiş Arnavut kaldırımı veya parke taşdöşenmesi, asfalt ya da beton ile kaplanan sokakların, ortadan akışlı parke taşkaplama haline dönüştürülmesi önemli bir plan kararıdır.

c. Düzenlenecek Yaya ve BisikletYolları (PROMENAT)

Koruma Planlaması çalışmalarınınönemli amaçlarından biri Alâeddin tepesi ile Mevlana Külliyesi arasınınyayalaştırılmasıdır. Daha önceki İmar Planları’ nda bu kararın bulunduğu görülmektedir.

Günümüzde geliş ve gidiş (çift iz)olarak trafiğe açık olan bu “KentOmurgası” güzergâh yaya trafiğine ayrılmış, bu aksa paralel olarak,kuzeyinde ve güneyinde açılması öngörülen iki adet toplayıcı yol ile bir merkezringi oluşturulması öngörülmüştür. Bu ring, ışınsal gelişen kentin, çevresindengeleneksel merkeze daha kolay ulaşımı sağlayacaktır. Mevlana Promenatı üzerinde batı-doğu doğrultusunda aynı zamanda“Bisiklet Özel Yolu” yer alması da önemli bir Koruma Planı karardır.

Geleneksel Konya Çarşılarınınyoğunlaştığı “Arasta/Bedesten”kesimi, Aziziye, Kapu, İplikçi ve Şerafeddin Camii çevreleri “KENTSEL TASARIMALANLARI” olarak düşünülmüş, bualanların yaya ağırlıklı, geleneksel kent mekânlarının sergilendiği bir bölgehaline dönüşmesi öngörülmüştür.

Koruma Planı’ na göre düzenlenecekana yaya aksları:

·      Mevlana Promenatı: Mevlana Caddesi boyunca Alâeddin Tepesi ve AlâeddinKülliyesi’ni, İplikçi Camii, Şerafeddin Camii, Hükümet Konağı ve MevlanaEnstitüsü aracılığıyla Selimiye Camii’ne ve Mevlana Külliyesi’ne bağlayan ana yaya aksıdır.

·      Aziziye Promenatı: KatlıOtopark’tan başlıyarak, Kapu Camii, Aziziye Camii, Selimiye Camii gibi önemlianıtsal yapıları birbirine bağlayan ana yayaaksıdır.

·      Dülgerler Promenatı: SuluHan, Buğday Pazarı vb önemli tarihsel hanları, Mecidiye Han ve Kapu Camii’nebağlayan ana yaya aksıdır.

Bu akslar özel plan ve projeler iledüzenlenecek ve tamamen yayaya ait olacak yaya akslarıdır.

Koruma Planı’ na göre düzenlenecek başlıcayaya bölgeleri:

·      Geleneksel Bedesten/Arasta Kesimi Yaya Bölgesi,

·      Mahkeme Hamamı ve Şerafeddin Camii Çevresi Yaya Bölgesi,

Kentsel Tasarım Alanları; özelprojeler ile düzenlenecek ve acil durumlar dışında araç girmeyecek yayabölgeleridir.

Yaya akslarına ve düzenlenecekyaya bölgelerine ilişkin 1/500 ya da 1/200, 1/50....1/1 (detaylar) ölçekli“Kentsel Tasarım”, “Peyzaj” ve “Kent Mobilyası” projeleri hazırlanmasıönerilmektedir.

Yaya aksları vebölgelerinde öncelikle altyapı (atık su, içme suyu, elektrik, doğalgaz, teleiletişim) sorunlarını çözmeye altyapı projeleri hazırlanacak ve/veya kentseltasarım projeleri ile birlikte hazırlanacaktır. Yangın önlemi için zemineyangın suyu için ayrı bir sistem döşenmesi ve uygun konumda yangın musluklarıkonulması gerekli ve önemli görülmektedir. Belediye yetkilileri ile yapılangörüşmelerde yangın konusunun özellikle kumaş, giyim eşyası, ayakkabı ağırlıklıticari bölge olan Arasta kesiminde büyük önem taşıdığı belirtilmiştir.

II.3.3. KENTSEL TASARIMALANLARI  (ÖZEL PROJE ALANLARI)

II.3.3.1. TARİHSEL TİCARİ KENTSEL SİT ALANI / BEDESTEN DÜZENİNİNKORUNACAĞI ALAN (ARASTA KESİMİ) KORUMA AMAÇLI KENTSEL TASARIM PROJESİ

Koruma Planı uyarınca Arasta Kesimiolarak anılan ve “Geleneksel Bedesten Düzeninin Korunduğu Alanda“, KorumaAmaçlı Bir Kentsel Tasarım projesinin hazırlanması gereklidir. İmar İşleri DairesiBaşkanlığı “Konya Tarihsel Kent MerkeziKoruma Amaçlı Kentsel Tasarım Projesi” hazırlanmasını Aralık 2000 tarihindebaşlatmıştır [10].

Aziziye Camii, Kapu Camii veçevresini içeren alanda 1/200 ölçekli Koruma Amaçlı Kentsel tasarım Projesi veraporu hazırlanmış ve Konya K.T.V. Koruma Kurulu’na iletilmiştir  [11].

İmar İşleri Başkanlığı’na KonyaTarihsel Kent Merkezi Koruma Amaçlı Kentsel Tasarım Projesi kapsamında yapılan kentseltasarım çalışmaları sunulmuştur [12].  


Bu Proje yanı sıra tüm sit alanlarını veyapılan koruma amaçlı planları ve projeleri bütünleştirilecek bir çalışmahazırlanmıştır. Bu çalışmada “Piri Mehmed Paşa Koruma Planı”, “Mevlana ÇevresiDüzenleme Projesi”, “Tarihi Kent Merkezi Koruma Planı”, “Alâeddin ile MevlanaArası Yayalaştırma Projesi” ve “Hükümet Meydanı Kentsel Tasarım Projesi”, “ArastaKesimi Kentsel Tasarım Projesi” birleştirilerek, gerçekleştiğinde nasılolacağını gösteren 1/500 ölçekli bir maket hazırlanmıştır [13]. 

 MAKET FOTOĞRAFI 1: KONYA TARİHSEL KENT MERKEZİ KORUMA  PLANLARI (Maket-1/500) (Proje Tasarım; Mehmet Tunçer, UTTA Planlama, Projelendirme LTD. ŞTİ., )

Arasta Kesimi Kabul Komisyonu,birtakım düzeltme ve ilave isteklerde bulunmuş, Arasta Kesimi Koruma Amaçlı Kentsel Tasarım Projesine ilişkin İncelemeRaporu doğrultusunda gerekli düzeltme ve eklentiler hazırlanmıştır [14].

Kabul Komisyonu II. İnceleme Raporudoğrultusunda gerekli düzeltme ve eklentilerden sonra istenen değişiklikleriiçeren rapor, proje eki ve detaylar gönderilmiştir [15].

Ağustos 2001 başında Belediyetarafından uygun bulunan projeler görüş için Koruma Kurulu’na gönderilmiştir. Projeiçindeki alt bölgelere ilişkin kararlar aşağıda özetlenmiştir.

KENTSEL TASARIM ALANI I   -  AZİZİYE CAMİİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ

Aziziye Camii, ilk olarak 1676yılında inşa edilmiş, 1867 yılında Sultan Abdülaziz adına yeniden yapılmıştır.Son cemaat mahallinden sonra girilen harim kare planlıdır ve pandantifli birkubbe ile örtülmüştür.

Fotoğraf13. TARİHİ TİCARET MERKEZİ İÇİNDE AZİZİYE CAMİİ

Koruma Planında Cami doğu tarafındadüzenlenmiş olan park ve şadırvanla birlikte ele alınarak 1/500, 1/200...1/1ölçekli meydan düzenleme projeleri yapılması kararı verilmiştir. Konya Tarihi Ticari Kentsel Sit Alanı, Bedesten DüzenininKorunacağı Alan (Arasta Kesimi) Koruma amaçlı Kentsel Tasarım Projesi’ nde bukesim ele alınarak yaya mekânı olarak düzenlenmiştir.

Fotoğraf  14. AZİZİYE CAMİİ 20.yy BAŞINDA (Kaynak: Haşim Karpuz)

Aziziye Camii’ne cephesi olanyapılarda, geleneksel Konya Mimarisi özelliklerine uyumlu cephe ve vitrindüzenlemeleri yapılacaktır. Cami güneyinde bir havuz ve oturma mekânları,arkadlı yürüyüş yolu düzenlemesi hazırlanmıştır.

KENTSEL TASARIM ALANI 2   -  KAPU CAMİİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ

Çarşı Camii olarak da adlandırılanKapu (Kapı) Camii 1658 yılında yaptırılmış, 1811 yılında yenilenmiş, daha sonrayanmıştır. Bugünkü cami 1868 yılında yeniden yaptırılmıştır. Konya'daki ahşapayaklı ve kırma çatılı önemli örneklerden birisidir.

 FOTOĞRAF 15. TARİHİTİCARET MERKEZİ İÇİNDE KAPU CAMİİ  (MAKET)

(Proje Tasarım; Mehmet Tunçer, UTTA Planlama, Projelendirme LTD. ŞTİ., )

Koruma Planı’nda Kapu Camii önündedaha geç dönemde yapılmış bulunan Şadırvan ve geleneksel kent merkezi dükkântipi olan tek katlı beşik çatılı, kerpiç malzemeyle yapılmış yapıların, KentselTasarım Alanı kapsamına alınarak düzenlenmesi öngörülmüştür. Daha önceleri camiavlusunda kurulmakta olan bitpazarının buradan kaldırılması ile, bu kesiminkamuya yönelik olarak düzenlenmesi daha kolaylaşmıştır.

Kapu Camii; batı ve güney tarafındadüzenlenmiş olan oturma yerleri ve şadırvanla birlikte ele alınarak 1/500,1/200...1/1 ölçekli meydan düzenleme projelerinin yapılması da Koruma Planıkararıdır. Geleneksel doku ve cami mimarisi ile uyumlu, kentsel tasarım,peyzaj, kentsel dış mekân öğeleri tasarım projeleri Arasta Kesimi KentselTasarım Projesi’ nde hazırlanmıştır.

FOTOĞRAF 16. KAPU CAMİİ VE ŞADIRVANI ÖZGÜN HALİ

Kapu Camii’ne cephesi olan yapılardada, geleneksel Konya Mimarisi özelliklerine uyumlu cephe ve vitrindüzenlemeleri yapılması öngörülmektedir. Bu yapılarda günümüzde yer alangeleneksel el sanatları üretim ve satış ünitelerinin özgün işlevlerinin(ayakkabıcı, zücaciye, ahşap işleri vb) korunmasına ve geliştirilmesine özengösterilmelidir.

KENTSEL TASARIM ALANI 3   -  HÜKÜMET MEYDANI DÜZENLEMESİ

Günümüzde de Valilik Konağı (Hükümet Konağı) olarak kullanılan anıtsal yapının yapımına 1883 tarihinde Vali Sait Paşa tarafından başlanılmış, Sururi Paşa zamanında tamamlanmıştır (1887). Bina üç katlı, 30 odalı, içinde mescidi olan bir kamu yapısıdır. Cephelerde giriş revakı, köşe ve pencere dönemin barok üslubunu yansıtır.

Fotoğraf 17. HÜKÜMET KONAĞI VE MEYDANI DÜZENLEME ÖNCESİ 

(Foto: M.Tunçer)

FOTOĞRAF 18. 20 YY.BAŞINDA HÜKÜMET KONAĞI VE ARASTA KESİMİ
(Kaynak: Haşim Karpuz)

Hükümet Konağı doğusunda inşa edilen yeraltıçarşısı (Kuyumcular Çarşısı) üstü, Mevlana Promenatı ile bütünleşecek şekildebir “KentMeydanı” olarak düzenlenmesi öngörülmektedir. Bu meydan aynı zamanda ilerideRTTS durak noktası olarak kullanılacaktır. Günümüzde çeşitli törenlerin, anmatoplantılarının, kentsel aktivitelerin yapılmasına yönelik olarak düzenlenmiştir.Gereğinde servis yolu olarak düzenlenmiş olan Tevfik Paşa caddesinin uzantısıolan otoparkın ise Hükümet Konağı’na protokol amaçlı servis vermesiöngörülmüştür.

MAKET FOTOĞRAFI 2: HÜKÜMET MEYDANI DÜZENLEME ALANI  MAKETİ (1/500)

(Proje Tasarım; Mehmet Tunçer, UTTA Planlama, Projelendirme LTD. ŞTİ., )

PLAN  2: KENT MEYDANI (HÜKÜMETMEYDANI VE KAYALIPARK ÇEVRESİ) DÜZENLEME PROJESİ 

(Proje Tasarım; Mehmet Tunçer, UTTA Planlama,Projelendirme LTD. ŞTİ., )

Koruma Planı’ nda; Hükümet Konağıönündeki meydanın, Kuyumcular Yeraltı Çarşısı girişi tarafında düzenlenmiş olanoturma yerleri ile birlikte ele alınarak 1/500, 1/200...1/1 ölçekli meydandüzenleme projelerinin yapılması öngörülmüştür. Geleneksel doku ve HükümetKonağı mimarisi ile uyumlu, kentsel tasarım, peyzaj, kentsel dış mekân öğeleritasarım projeleri hazırlanarak uygulanmıştır.

KENTSELTASARIM ALANI 4–5–7: HÜKÜMET MEYDANI ÇEVRE DÜZENLEMESİ 

Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığıtarafından “Konya Kent Merkezi, Kayalı Park ve Şerafettin Camii Çevre Düzenlemesive Yeraltı Garajı Mimari Projesi” kentsel tasarım ve bitkisel tasarım projeleri (1/200, 1/50..1/1ölçekli), 1998–1999 yılları arasında hazırlanmıştır [16](Bkz. Plan 2 - Maket Fotoğrafı 2).

Bu proje; daha önce Koruma Amaçlıİmar Planı ile belirlenen Özel Proje Alanları’ ndan (ÖPA-Kentsel Tasarım Alanı)4,5 ve 7 No. lu alanların tümünün bütüncül olarak ele alınmasından oluşmuştur.

Bu alanlar:

·        ÖPA4: Şerafeddin Camii Yeraltı Otoparkı ve Kent Meydanı düzenlemesi,

·        ÖPA5: PTT önü, Kayalıpark düzenlemesi,

·        ÖPA7: Mahkeme Hamamı ve Şerafeddin Camii Çevre Düzenlemesi.

Düzenleme öncesinde ŞerafeddinCamii yanı, Mahkeme Hamamı ile Vakıflar Bölge Müdürlüğü ve Yapı Kredi Bankasıarasındaki açık alan yoğun olarak açık otopark olarak kullanılmaktadır(Fotoğraf 19).

Ali Efendi Kütüphanesi kuzeyinde ve doğusunda, tek katlıbakımsız yapılar

(lokanta,bürolar vb) belirli bir mekân tanımlamaktaysa da herhangi bir özellikgöstermemektedir. Düzenleme öncesinde, bu kesim açık pazar (bitpazarı) olarakkullanılmaktaydı. Var olan ve gelecekteki otopark gereksiniminin karşılanması,“Mevlana Promenatı” nın gerçekleşmesini sağlamaya yönelik

FOTOĞRAF 19.DÜZENLEME ÖNCESİ ŞERAFEDDİN CAMİİ ÇEVRESİ

olarak bu kesimde de 80 araçlık bir yeraltıotoparkı projelendirilmesi ve

bunun bir katının dayeraltı çarşısı olarak kullanılması öngörülmüştür. Bu otoparkın üzeri de, HükümetMeydanı ile ilişkileri kurularak “Kent Meydanı/Kültür Meydanı” olarakdüzenlenecektir. Ancak, bu yeraltı otoparkı plan onama sürecinde Vakıflar BölgeMüdürlüğü’nün Şerafeddin Camisine ve diğer vakıf eserlerine zarar verebileceğigerekçesi ile itirazı nedeni ile plandan kaldırılmıştır.

FOTOĞRAF 20: 1950’LİYILLARDA HÜKÜMET KONAĞI, ŞERAFEDDİN CAMİİ VE ALÂEDDİN CADDESİ (Kaynak: Haşim Karpuz)

FOTOĞRAF21: 1929 YILINDA HÜKÜMET ÖNÜNDE BİR TÖREN (Kaynak: Haşim Karpuz)

Bu kesimde de; Mahkeme Hamamı, AliEfendi Kütüphanesi, Şerafeddin Camii ile birlikte ele alınarak 1/500,1/200...1/1 ölçekli meydan düzenleme projeleri yapılmıştır (Bkz. Plan 2-MaketFotoğrafı 2) .

Bu kesimdeki Vakıf eserler ileuyumlu, kentsel tasarım, peyzaj, kentsel dış mekân öğeleri tasarım projelerihazırlanmış uygulama başlatılmıştır.  Bu kesimin planlama, projelendirme veuygulama süreci aşağıda kapsamlı olarak verilmektedir.

UYGULAMA SÜRECİ: KAMUNUN YAKLAŞIMLARI veKARŞILAŞILAN SORUNLAR

Hükümet Meydanı ve Kayalı Park UygulamaProjeleri 1997 – 1999 yılları arasında hazırlanmış ve 2001 yılı ortalarındauygulanmaya başlamıştır. Bu proje sürecinin incelenmesi koruma ile ilgili kamukuruluşlarının, özellikle Yerel Yönetimlerin, plan ve proje arkasında politikdestek bulunmasına rağmen uygulama yapmasında karşılaştığı zorlukları,engelleri göstermesi bakımından önem taşımaktadır.

Konya K.T.V. Koruma Kurulu projeyigörüştükten sonra aldığı kararda, Projenin ilke olarak uygun bulunduğunu veuygulamaya esas olacak diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerinalınmasını istemiştir [17].

Bu karar uyarınca; BüyükşehirBelediyesi tarafından İl Kültür ve Vakıflar Bölge Müdürlüğü, Elektrik DağıtımŞirketi (MEDAŞ) ve Türk Telekom Konya Başmüdürlüğü’nden görüş istenmiştir. Bugörüş, tescilli Şerafettin Camii, Ziraat Bankası, Eski Postane Binası, HacıHasan Camii, Hükümet Konağı, Yapı Kredi Bankası, Ali Efendi Kütüphanesinin deyer aldığı tarihsel kentsel sit alanı ve kent meydanı düzenleme projesininuygulanmasına esas olmak üzere istenmiştir.

Konya Müze Müdürlüğü; söz konusu alanlarve ilgili düzenleme projesini inceleyerek ve aşağıdaki görüşleri geliştirmiştir[18]:

“Çeşitliuygarlıklara beşiklik etmiş Konya ‘ nın bugünkü Kent Meydanı çekirdeği AnadoluSelçuklular devrinde atılmıştır. Gelişmesini Osmanlı döneminde de sürdüren tarihselkent merkezindeki anıtsal yapıların tümü bu dönemlere aittir. Zaman içerisindebir kısmı çeşitli nedenlerle yok olan, özellik arz eden bu yapıları toprakaltından kısmen de olsa ortaya çıkarmak, gerekirse ihya etmek koruma ve çevrebilincinin geliştiği zamanımızda kültürümüze sahip çıkmagörevimiz olduğu kanaatindeyiz”.

Bu alanda yakın tarihte yok olanyapılar için belgelere ve kaynaklara baktığımızda;

    1. ZİYAİYEMEDRESESİ: Şerafettin Camii’ nin batı yönünde idi. 1228 H. (1813 M.) yılında, Konyamüftüsü Esenlerlizade Seyid Abdurrahman tarafından yaptırılmıştır. Medrese 1924yılında yıktırılmıştır. Kitabesi Konya müzesindedir. Sanayii mektebi ile Camiiarasında geniş bir alana oturmaktaydı (Bkz. Fotoğraf 22).

FOTOĞRAF 22. YIKILAN ZİAİYEMEDRESESİ (Kaynak: Haşim Karpuz)

2.   ŞEYH ŞERAFETTİN TÜRBESİ: Şerafettin Camii’ nin kıble duvarına bitişikti. Şerafettin Camisininilk banisi 13. yüzyılda Şeyh Şerafettin’ dir. Bu kişinin ayrıca ŞerafettinCamii’ nin güney yönünde bir de türbesi varken, türbe 1925 yılında KonyaBelediyesi’ nce istimlâk edilerek yıktırılmıştır.

3.   ULVİ SULTAN MESCİDİ VE TÜRBESİ: Konya Hükümet Konağının batısında idi. Mescit vebitişiğindeki türbe 1924 yılında meydanı genişletmek amacıyla yıktırılmıştır.Mescidin kurşuni renk, yekpare mermerden oyulmuş mihrabı da Konya İnce MinareTaş Eserleri Müzesi’nde bulunmaktadır. Mescit ve türbe bugün Konya’ daörnekleri bulunan klasik Selçuklu Devri mimari tarzında tahminen 13. yysonlarında yaptırılmıştır (Bkz. Fotoğraf 23).

FOTOĞRAF23: YIKILAN ULVİ SULTAN  MESCİD VETÜRBESİ (Kaynak: Konya Büyükşehir Belediyesi arşivi) 

4.    NİZAMİYE MEDRESESİ: Alâeddin Tepesi doğu yönünde BelediyeSarayı   (İş Bankası) bitişiğinde idi.Selçuklu emirlerinden Nizamüddin Ali tarafından Hicri  635  (1237 M.) yılındayaptırılmıştır. Mimarı Kelük bin Abdullah’ tır.

5.   İRFANİYE MEDRESESİ: Şerafettin Camisinin doğusunda idi. 1810 - 1820 yıllarında Konya’ danmüftü olan Hadimli Ahmet Efendi tarafından yaptırılmıştır. 1929 yılındayıktırılmıştır.

6.   EBU BEKİR SAMİ PAŞA MEDRESESİ VE CAMİİ: Alaeddin Caddesi üzerinde idi. H.1262 (1845) yılında Konya Valisi Ebu Bekir Sami tarafından yaptırılmıştır.Medrese ve camii 1924 yılında Konya Belediyesince yıktırılmıştır.

         

“Yukarıda bahsedilen yapılar, yok olan ancak yerleri bilinen ve bugünmeydan ve yol altında kalmış olması nedeniyle yapılacak sondaj ve kazıçalışmalarıyla temelleri ya da kısmen yapısı ortaya çıkarılacak kültürvarlıklarıdır. Bunlardan başka bugünkü mevcut imarı tamamlanmış ve yapılarınaltında kalmış olan yok olan varlıklar dikkate alınmamıştır.”

Sonuç olarak; Ulvi Sultan Türbesiyerinde, 1954 yılında Mehmet ÖNDER tarafından kazı yapılarak yeri tespitedilmiştir. Mescidin temellerinin ortaya çıkarılması, Şerafettin Camiitürbesinin yapılacak kazı ile yerinin tespit edilerek bugünkü mevcut zemin kotuhizasında yükseltilmesi, her iki yapının da yerinin yeşil alan olması yapılacakkazı çalışmasını kolaylaştıracaktır.

Diğer yapıların ise alanda yapılacakhafriyatlar esnasında kontrol edilmesi herhangi bir kültür varlığınarastlanılması durumunda hafriyatın ve inşai müdahalenin durdurularak Konya MüzeMüdürlüğü raporu doğrultusunda konunun Koruma Kurulunda değerlendirilmesi uygunolacağı belirtilmektedir.

“Şerafettin Camii önündeki yeraltı tuvaleti yeniden ıslah edilerek üstünecamii ile uyumlu bir şadırvan önerilmektedir. Mevcut şadırvan camiiyle uyumluolduğu görüşü ile projelendirilerek ve kurul kararıyla buraya taşınabilir.Ancak mevcut şadırvanın kaldırılarak yeni bir şadırvanın yapılmasının buradakiuyumu bozacağı düşünülmektedir. Projede yer alan PTT önü yeraltı otoparkı; hem bualanda bir kaç adet otoparkın olması, hem alana yoğunluk getirmesi, hem de önerilenişlevin gerçekçi olmaması ve plan raporunda da “Görüntüyü kesecek”’ diyeaçıklandığı gibi görüntü bozukluğu oluşturabileceği sebebiyle uygun olmadığınıdüşünmekteyiz.”

Konya Kent Meydanı Düzenleme Projesi,Konya Vakıflar Bölge Müdürlüğü teknik elemanları tarafından da incelenip görüş verilmiştir.

Bu görüşte:

“ Vakıflar Bölge Müdürlüğü sorumluluk alanı içerisinde yer alan tescilliŞerafettin Camii, Mahkeme Hamamı, İplikçi Camii, Ali Efendi Kütüphanesi, HacıHasan Camii’ ninde bu projede yer alması nedeniyle Büyükşehir BelediyeBaşkanlığının ilgi yazısı ekinde gönderilen proje incelendiğinde;

1.   Mahkeme Hamamı çevresinde yapılacak çevre dükkanlara ait kurul onaylıprojenin Kent Meydanı düzenleme projesinde işlenmesi,.

2.   Şerafettin Camii batı tarafında varlığı bilinen Ziyayiye Medresesi’ neait temeller ile Camii kıble cephesinde yer alan türbeye ait temellerinyapılacak çalışmalar sırasında ortaya çıkarılarak, Şerafettin Camii kıbletarafının mezarlık alanı olarak düzenlenmesi,.

3.   Şerafettin Camii batısında yer alan mevcut şadırvanın, yerine işlenmesi,

4.   Hükümet binasının batı tarafında varlığı bilinen Ulvi Sultan Mescidi veTürbesine ait temellerin çıkarılarak yerlerinin belirlenmesi, 

5.   Tescilli binaların çevresinde zamanla yükselen yol kotunun orijinal subasman ve eşik kotlarına göre indirilerek (Şerafettin Camii ve Mahkeme Hamamıçevresi ) düzenlemelerinin yapılması,

6.   Ali Efendi Kütüphanesi çevresinde Kasım Halife Vakfına ait mevcut dükkânlarınprojede yıkılarak mülkiyet sınırları dikkate alınmadan Şerafettin CamiiArastası adı altında düzenleme yapıldığı, bu vakfın akarının kesilmemesi içinmülkiyet sınırlarına göre ticari düzenleme yapılması,

7.   Bu düzenleme içinde yer alan binalara ulaşımı sağlayacak araç giriş -çıkış düzenlemelerinin yapılması,

8.   Tamamen tarihsel bir bölge olan bu alandaki düzenleme ve çalışmalardatarihsel araştırmalar yapılarak çıkabilecek diğer tarihsel eser kalıntılarının korunması,tescilli PTT binasının önüne yapılmak istenen yeraltı otoparkının yapılmasınıntarihsel çevreye zarar verebileceği, ulaşımda problem yaratacağı veçalışmaların bilimsel kazı ve araştırma esaslarına göre yapılmasının,

Uygun olacağı görüşündeyiz [19]” .

                       

Karatay ile Meram Belediyesi sınırlarıiçinde; Tarihsel Kentsel Sit Alanında kalan Kent Meydanının Düzenleme Projesiile ilgili Konya Elektrik Dağıtım Şirketi olan MEDAŞ’ tan şirketi ilgilendirenhususlarda görüş alınmıştır. 

Bu görüşte ise; “....yapılan düzenleme projesi içerisinde şirketimize ait Şerafettintrafosu ile yer altı irtibat kablolarının bulunduğu tespit edilmiştir. Buitibarla Şerafettin trafo binasının kaldırılabilmesi için; beslediği alanınenerji gereksiniminin karşılanabilmesi açısından alternatif bina yerinintahsisi ile yer altı kablolarının geçişinde herhangi bir problemin oluşmamasıaçısından kablo kanallarının düşünülmesi uygun olacaktır” [20]  denilmektedir.Bu konu yeraltı otoparkının iptalinde önemli bir etmen olmuştur.

Tarihsel Kentsel Sit Alanında KentMeydanının Düzenleme Projesi ile ilgili olarak Türk Telekom KonyaBaşmüdürlüğünden de görüş alınmıştır. Bu görüşte; “....2-3 metrekota kadar inildiği görülmüş olup, projenin tatbikinde mevcut yer altıtesislerimize zarar verebileceği (Konak santralına ait, 14x1800 kapasitelitoplam 25200 abonesi olan kablolar ile Konak-Nalçacı santrallerini birbirinebağlayan fiber optik jonksiyon kablonun telefon görüşmesinin kesilmesi gibi) tespitedilmiştir. Yine söz konusu projede yapımı düşünülen yeraltı otoparkının girişimevcut tesislerimiz ile çakışmaktadır. Bu nedenle, mevcut tesisler vebulundukları kotlar açısından projenin yeniden değerlendirilmesi gereklidir ” [21].

Tüm bu görüşleri değerlendirenBüyükşehir Belediyesi yetkilileri başlangıçta yer altı ana bağlantı kablolarınıaskıya alarak yer altı otoparkını yapmayı düşünmüşlerse de, daha sonra PTT anabağlantı hatlarının da bu kesimde PTT binasına ulaştığı belirlenince yapımdanvazgeçmişlerdir. Mimari projelerinin tamamlanmasına rağmen yeraltı otoparkıyapımından vazgeçilmesinin bir başka nedeni de bir sonraki bölümde ele alınacakolan Mahkeme kararıdır.

Bu Proje; Koruma Amaçlı İmar Planı’nayönelik olarak ileride mahkeme kararı sonucunda olabilecek değişikliklerinyapılması koşulu ile onaylanmıştır [22].

Nisan 1999 tarihinde Konya Kültür veTabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından Konya Tarihsel Kent Merkezi KentMeydanı Düzenleme Projesi uygun bulunmuştur. Ancak birkaç hususun kurulcatekrar değerlendirilmesine karar verilmiştir [23].Ağustos 2001 tarihinde ise uygulamaya geçilmiştir.

“Konya,Tarihi Kent Merkezi Projesinde ilk çalışma başlatıldı. Otopark, minibüs vetaksi durağı olarak kullanılan alan; düzenleme çalışmaları için boşaltıldı.Tamamlandığında Türkiye'nin en büyük kent merkezlerinden birisi olma özelliğinitaşıyacak olan Mevlana Caddesi Projesi bütün halk kesiminden de destekgörüyor.
Tarihi Kent Merkezi projesi kapsamında araç trafiğine kapatılıp yaya trafiğineaçılması planlanan Mevlana Caddesi projesi tamamlanarak hayata geçirildi. Projekapsamında yaya yolu olarak düzenlenecek Mevlana caddesinde halkın istekleri önplanda tutuluyor [24]”.

KENTSEL TASARIM ALANI 5   -  PTT ÖNÜ YERALTI OTOPARKI  VE                                            KENT MEYDANI DÜZENLEMESİ

Planlama ve projelendirmeninsürdürüldüğü dönemde (1995 – 2000), otobüs, taksi ve dolmuş durağı olarakkullanılan PTT önünün, “Mevlana Promenadı” ile birlikte düzenlenmesi kararıKoruma Planı kararıdır. Bu kesimde; Hükümet Konağı, PTT, Ziraat Bankası gibikullanımların ve geleneksel çarşı kesiminin günümüzdeki ve gelecekteki otoparkgereksiniminin karşılanması, “Mevlana Promenadı” nın gerçekleşmesini sağlamayayönelik olarak (Altanbey Sokak Mevlana Caddesi arasında) yaklaşık 220 araçlıkbir yer altı otoparkının projelendirilmesi ve bunun iki katının da yeraltıçarşısı olarak düşünülmesi öngörülmüştür.

Bu otopark kentsel tasarım projeçalışmaları esnasında mimari uygulama ölçeklerine kadar projelendirilmiş, ancakdaha sonra uygulanmasından vazgeçilmiştir. Bölüm III.3’ de bu çalışmalardetaylı olarak verilmektedir.

Bu otoparkın üzeri karşısındakiŞerafeddin Camii Meydanı ile ilişkileri kurularak 
“Kent Meydanı/Kent Parkı” olarak düzenlenmesi hedeflenmiştir.  Bu park/meydan aynı zamanda RTTS duraknoktası olarak kullanılacaktır.

Bu kesimin; Vakıf eserler ve ErkenCumhuriyet Dönemi yapıları olan İplikçi Camii, PTT, Hacıhasan Camii ve HükümetKonağı ile birlikte ile kentsel tasarım, peyzaj, kentsel dış mekân öğeleritasarım projeleri hazırlanmış ve uygulanmıştır

(Bkz. Plan 2).

FOTOĞRAF24 : PTT VE ZİRAAT BANKASI BİNALARI ÖNÜ DÜZENLEME ÖNCESİ (Fotoğraf M. İlçan)

KENTSEL TASARIM ALANI 6   -  İPLİKÇİ CAMİİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ VE YERALTIOTOPARKI

İplikçi Camii, 1201 yılından önceEbul Fazl-Abdülcebbar tarafından yaptırılmıştır. Harim iki destek sırası ile üçsahne ayrılmıştır. 1332 yılında Hacı Ebubekr tarafından genişletilmiştir.Mihrabın sağ ve solundaki kanatlar yapılmıştır. Osmanlı döneminde yanmış vedaha sonra onarılmıştır. En son 1945 yılında onarılmış, 1953-59 yıllarıarasında Arkeoloji Müzesi yapılmıştır. İplikçi Camiibahçesine ilişkin bir çevre düzenleme projesi Konya KTVK Kurulunda uygunbulunmuştur. Cami bahçesinin genişletilmesine yönelik kamulaştırma veuygulamalar sonuçlanmıştır.

FOTOĞRAF25 : İPLİKÇİ CAMİİ (Fotoğraf M. İlçan)

Asri Camii arkası, İplikçi Camiibatısı, Emir Pervane, Karahöyük ve Ahuveyn Kardeşler Sokaklar ile çevrelenen vekamulaştırması tamamlanmış alanda, yaklaşık 55 araçlık bir yeraltı otoparkıplanlanmış ve uygulanmıştır.

Cami karşısında kamulaştırılarakdüzenlenmiş bu alana yeraltı otoparkı ve çarşısıönerilmiştir. Karatay Belediyesinin bu kesimde katlı otopark yapımını düşündüğüöğrenilmiştir. Ancak, bu kesimde yerin altının kullanılması ve yüzeyin küçükbir açık alan olarak düzenlenmesinin daha uygun olacağı düşünülmektedir. Nitekimdaha sonra katlı otopark yapımından vazgeçilmiş, yer altı otoparkı inşa edilmişve alan açık alan olarak düzenlenmiştir.

Bu kesim de; yakın çevre ile birlikteele alınmış ve 1/500, 1/200...1/1 ölçekli meydan düzenleme projeleriyapılmıştır. 

KENTSEL TASARIM ALANI 7  - MAHKEME HAMAMI VE ŞERAFEDDİN CAMİİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ

Şerafeddin Camii; klasik Osmanlı camilerinin özelliklerine sahip bir yapıdır. Camininyerinde ilk olarak XIII. yüzyıl ortalarında Şeyh Şerafeddin Mesud tarafındanbir cami yapılmış olduğu bilinmektedir. 1636 yılında bugünkü cami Memi Beytarafından inşa edilmiştir. Planı Selimiye camiine benzer. Harimi örten tek anakubbe kıble yönünde bir yarım kubbe ile desteklenmiştir ve ana kubbe dört filayağına oturur.

Mahkeme Hamamıise; çifte hamam olarak 15. yüzyılın ilk yarısında Karamanoğlu II. İbrahim Beyzamanında yapılmıştır. Değişik zamanlarda yapılan onarımlarla günümüzegelmiştir. Her iki bölümün planı, haçvari dört eyvanlı köşeli hücreli tiptedir.

Bu kesimin de; Mahkeme Hamamı, Ali EfendiKütüphanesi, Şerafeddin Camii ile birlikte ele alınarak 1/500, 1/200...1/1ölçekli çevre düzenleme projeleri yapılması öngörülmüştür. Kent meydanı yanındabir park olarak düzenlenmesi ve bu kesimdeki Vakıf eserler ile uyumlu, kentseltasarım, peyzaj, kentsel dış mekan öğeleri tasarım projeleri hazırlanması plankararıdır. Var olan parktaki tüm ağaçların röleveleriçıkarılarak peyzaj projelerinde değerlendirilmiştir. Daha sonra hazırlanan“Kent Meydanı” projesi uygulanarak bu kısım Konya için gerekli olan bir yayamekanı haline gelmiştir.

KENTSEL TASARIM ALANI 8  - MEVLANA KÜLLİYESİ VE SELİMİYE CAMİİ MEYDAN VE ÇEVRE DÜZENLEMESİ

Kültür Bakanlığı ile Orta Doğu TeknikÜniversitesi, Mimarlık Fakültesi, 1993yılında, "Mevlana Külliyesi ÇevreDüzenleme Projesi" kapsamı içerisinde; Külliye'nin yakın çevresiniiçeren "Mevlana Külliyesi MevziiKoruma İmar Planı" nı hazırlamıştır. 

Bu çalışmada; Mevlana Külliyesi’ninyakın çevresi ile ilgili bazı acil kararlar alınmış, Konya KTVK Kurulutarafından "Koruma Alanı" olarak belirlenen sınırlar içinde korumaamaçlı bir plan üretilmiştir.

Projenin amacı; "Konya'nın en önemli tarihsel ve dini merkezi olma niteliğinesahip Mevlana Külliyesi çevresindeki tarihsel dokunun korunması, güncel

 

FOTOĞRAF26-27. MEVLANA KÜLLİYESİ, SELİMİYE CAMİİ VE YAKIN ÇEVRESİ

sorunların çözümü, alanın Mevlana Külliyesi ve yeni yapılacak olanMevlana Kültür Merkezi Projesi ile ilgili konum özelliklerini değerlendirilerekbuna ilişkin planlama kararlarının üretilmesi" olarak belirtilmektedir.

Mevlana çevresindeki doku dönüşümlerikendi kendine bırakılmış, bu yöredeki proje tanımları yapılmadığı için alancanlılığını yitirmiştir. Uygulanan en önemli proje olan Külliye'nin kuzey vedoğusundaki yıkımlarda ise eski doku yok edilmiştir. Modern işlevleri içerenyeni merkez kuzeye doğru yönlendiği için kırsal kesime ve

düşük gelirlilere hizmet sunan merkezişlevleri yörede barınmayı sürdürmüşlerdir.

FOTOĞRAF 28. MEVLANA KÜLLİYESİ

FOTOĞRAF 29. MEVLANA KÜLLİYESİ

Mevlana Külliyesi veçevresinde ise; Müze ve külliyeyi ziyaret edenlerin, otopark, dinlenme,tuvalet, abdest alma, gastronomi (yeme/içme), turistik alış veriş vb.sorunlarını çözmeyi amaçlayan bir çevre düzenlemesi, kentsel tasarım ve mimari uygulama projelerine acilen gereksinim bulunmaktadır.

FOTOĞRAF 29.MEVLANA KÜLLİYESİ ARKASINDA BÜYÜK ORANDA YOK EDİLEN DERGÂH EVLERİ  

Kültür Bakanlığı tarafındanhazırlanan projenin günümüze kadar uygulama olanağı bulamaması nedeniylesorunlar artarak büyümüştür.

Konya Tarihsel KentMerkezi Koruma Planında bu kesim için hazırlanacak kentsel tasarım projesinin, “Tarihi Kent Merkezi Koruma Amaçlı İmar Planı”ile ulaşım ve fonksiyonel bağlantılarının mutlaka kurulması gerektiğivurgulanmıştır.

Bu Proje; öncelikle doğukesimdeki yeni Mevlana Kültür Merkezi, batısındaki Mevlana Araştırma Merkezi,Mevlana Çarşısı ve yeraltı otoparkı, Piri Mehmed Paşa Külliyesi Çevresi KorumaAmaçlı İmar Planı ile birlikte ele alınmalı, yukarıda anılan sorunların çözümüiçin kapsamlı bir kentsel tasarım, peyzaj ve mimari projeye kadar giden düzenlemeprojeleri hazırlanmalıdır.

Mevlana Müzesini dini veturistik/kültürel amaçlı ziyaret eden sayısı (yaya, otobüs, özel araç, taksiile), bunun aylara dağılımı, yoğun zamanlar göz önüne alınarak ve yakınçevrenin potansiyeli de değerlendirilerek çözümler üretilmesi gerekmektedir.

Bu kesimdeki anıtsal eserler ileuyumlu, dinsel niteliği ile bağdaşan, “Mevlana düşüncesi ve felsefesine”saygılı bir kentsel tasarım, peyzaj, kentsel dış mekân öğeleri tasarımprojeleri ile mimari projeler hazırlanarak uygulama yapılmalıdır. Var olan tüm ağaçların röleveleri çıkarılarak peyzajprojelerinde değerlendirilmelidir.

KONYA MEVLANA KÜLLİYESİ ÇEVRESİ MEVZİİ KORUMA İMAR PLANI

Mevlana Külliyesi Çevresi Koruma İmarPlanı “Konya Mevlana Külliyesi ÇevreDüzenleme Projesi” kapsamında tamamlanmış, tarihi sit alanının sınırlı birbölümünü kapsayan bir projedir. Kültür Bakanlığı’ nın Orta Doğu Teknik Üniversitesindentalebi doğrultusunda, ODTÜ Mimarlık Fakültesi bünyesinde oluşturulan bir ekiplegerekli hazırlıklar tamamlanarak proje Kasım 1992 tarihinde başlatılmıştır [25].

• Projenin Tanımı Ve Sınırları

Çevre Düzenleme Projesinin kapsamıiçerisinde; Külliye’ nin yakın çevresi ile ilgili bazı acil kararlarınüretiminin, bu proje ile birlikte ele alınması öngörülmüştür. Konya KorumaKurulu’ nun “Koruma Alanı” olarak belirlediği sınırlar temel alınmak üzereproje kapsamında, bu alanla ilgili Mevzii Koruma imar Planı kararlarınınüretilmesi istenmiştir[26].

Koruma alanı sınırları başlangıçoluşturmak üzere alan: 1/5000 ve 1/1000 ölçeklerinde incelenmiştir. 1/5000ölçeğinde açılması planlanan yeni yol güzergâhları Nazım İmar Planı bünyesindeele alınmıştır. 1/1000 ölçekte ise mevzi imar planı değişikliği ilesınırlanmıştır. 1/1000 ölçekli bu planda proje kapsamında ele alınması öngörülentarihi dokunun sınırları arazi çalışmaları sonucunda belirlenerek, önerilmiş veNisan - Mayıs 1993 tarihinde Konya Koruma Kurulu ve T.C. Kültür Bakanlığı’ ncauygun bulunmuştur.

Planlama alan sınırları; Şehit NazımBey Caddesi, He-Be Çelebi Sokak, Aksaray Caddesi, Hacı Veyis Cami’ siniiçerecek şekilde, Hacı Veyis Sokak, Kışla Yolu Caddesi, Türkmen Sokak,Topraklık Caddesi ve Durak Fakih Caddesi’ nden geçecek biçimde belirlenmiştir [27].

• Projenin Amacı ve Kapsamı

Projenin amacı, “Konya’nın en önemli tarihi ve dini merkezi olma niteliğine sahipMevlana Külliyesi çevresindeki tarihi dokunun korunması, güncel sorunlarınınçözümü, alanın Mevlana Külliyesi ve yeni yapılacak olan Mevlana Kültür MerkeziProjesi ile ilgili konum özelliklerinin değerlendirilerek buna ilişkin planlamakararlarının üretilmesi” olarak tanımlanabilir[28].

• Alanın Nazım İmar Plan Şeması İçindeki Yerinin Değerlendirilmesi ve 1/1000 Ölçekli Mevzii İmar Planı

Konya Mevlana Külliyesi ÇevreDüzenleme Projesi’ nin başlangıç aşamasında alanın kent içindeki yeriirdelenerek sınırları tanımlanmış, buna bağlı olarak 1/1000 ölçekteki planlamakararları üretilmiştir. Tanımlanan planlama sınırları içinde, belirlenen korumaalanına ilişkin kararlar koruma planında üretilmiştir.

• Proje Alanının Kent İçindeki Yeri

1967 onanlı Konya İmar Planında ProjeAlanına ilişkin olarak aşağıdaki kararlar bulunmaktadır:

1.  Alâeddin Tepesi ile Mevlana Külliyesiarasındaki bağlantı yaya yoluna dönüştürülmekte, çevresindeki kullanımlar kültür,yönetim ve ticari işlevlerle desteklenmektedir.

2.  Bu yaya aksı; Külliye ile ÜçlerMezarlığı arasındaki eski Aksaray Caddesi’nde devam ettirilmekte, ancakbelirsiz bir şekilde bitirilmektedir.

3.  Mevlana Külliyesi doğuya doğru konutdokusunun yerine önerilen Kültür Merkezi ile bütünleştirilmektedir.

4.  Yaya yolunu kucaklayan bölgedeönerilen taşıt yolları kent merkezinden doğuya, çevre yoluna doğru uzanacakşekilde tasarlanmıştır.

1970 sonrasında Nazım Plan kararlarıdoğrultusunda yeni kentin kuzeyde bilinçli bir şekilde geliştirilmesine bağlıolarak, mevcut kent kendi dokusu içinde dönüşmeye bırakılmıştır. O dönemdetarihsel dokuya ilişkin herhangi bir çalışma yapılmadığı için kentseldönüşümler sağlıklı olmamış ve bu tür dokular tahrip olmuştur.

Diğer yandan kentin yeni gelişmealanları kuzeye doğru yönlendirildiği için Mevlana Külliyesi’ nin kuzey, doğuve güneyindeki alanlarda daha düşük gelir grupları yerleşmiş, yeni kentselrantların (getirim) oluştuğu bölgelere göre bu bölgeler canlılıklarınıyitirmişlerdir.

Yollar boyunca ovaya doğru uzananyapılaşmalar ve gerisindeki büyük bahçeli doku, imar planında konut mahalleleriolarak düzenlenmiştir. Böylece mülkiyet dönüşümleri de oluşmuştur. Ancak,kentin tarihsel özünü oluşturan Mevlana Külliyesi’ nin kuzeydoğu, doğu vegüneydoğusu, kuzeydeki gelişmelerle yarışamadığı için kararsız bir geçişbölgesine dönüşmüştür.

·        Proje Alanının Sorunları

Yakın çevredeki en büyük sorun, kentinen önemli odak noktasını oluşturan Mevlana Külliyesi’ nin kuzeydoğu, doğu vegüneydoğusunun bu öğenin varlığı ile çelişmesidir. Kentin kuzeye geliştirilmesitarihsel doku açısından olumlu sonuçlar vermemiş, meydana gelen kısıtlı kentseldönüşümler sağlıklı ve canlı bir çevre yaratamamıştır[29].

Daha sonra bu dönüşümü hızlandırmakve düzenlemek için anayollar boyunca getirilen kat artırımları ile fizikselölçekteki blok önerileri, yatırımlar bu yöne kaymadığı için başarılıolmamıştır.

Alaeddin - Mevlana yaya aksını destekleyenkuşak yollardan kuzeydeki doku nedeniyle tümüyle açılamamış, daha sonra ilanedilen Sit Alanı nedeniyle belirli bir noktada durmuştur. Proje bağlamında buyol yeniden ele alınmış ve koruma alanını en az zedeleyecek biçimdedüzenlenmiştir.

Üçler Mezarlığı’nın varlığı yöredekicanlılığın oluşmaması açısından önemli bir sorunsal yaratmaktadır. Bumezarlığın tarihsel kimliği ile yeni gömülerin sürdürülmesi arasındakiçelişmenin giderilmesi yönünde mutlaka çalışmalar yapılmalıdır.

Kuzeydeki gelişmelerde bilinçlipolitikalar yürütülürken, Mevlana çevresindeki doku dönüşümleri kendi kendinebırakılmış, bu yöredeki proje tanımları yapılmadığı için alan canlılığınıyitirmiştir. Uygulanan en önemli proje olan Külliyenin kuzey ve doğusundakiyıkımlarda ise eski doku yok edilmiştir.

Sonuç olarak modern işlevleri içerenyeni merkez kuzeye doğru yönlendiği için kırsal kesime ve düşük gelirlilerehizmet sunan geleneksel merkez işlevleri yörede barınmayı sürdürmüşlerdir.

• Proje Alanının Potansiyelleri

Proje Alanı’ nı etkileyebilecek olasıgelişmeler aşağıda özetlenmektedir:

1.  Bu yöreden sorumlu KaratayBelediyesi’nin elindeki en büyük kültürel miras, Mevlana Külliyesi’ dir.Külliye ve çevresinde tanımlanan diğer Proje Alanları, bu Belediye’ ninBüyükşehir Belediyesi ile birlikte üzerinde titizlikle durması ve geliştirmesigereken konulardır.

2.  Mevlana’ nın yerel, ülkesel veevrensel boyutlardaki önemi artarak sürmektedir.

3.  Üçler Mezarlığı’ nın hemenkuzeyindeki eski askeri bölgede inşa edilen Mevlana Kültür Merkezi yerinde birkarardır ve kentin bu yöndeki canlılığını arttırıcı önemli bir etkendir.

4.  Aleaddin - Tatlıcak tramvay hattı ilebirlikte, Aleaddin - Mevlana - Kültür Merkezi yeni bir bütünlük oluşturabilecekkapasitededir.

5.  Daha önce bir sorun olarak sunulangeleneksel tarihi merkez işlevleri, bilinçli politikalarla desteklendiğindeyöredeki ziyaretçilere önemli hizmetler sunabilecektir.

6.  Kentsel coğrafya açısından, kentinsürekli olarak kuzeye gelişmesi beklenemez. Tarihi kentin çevresi daha uzundönemlerde büyük bir olasılıkla canlılığına kavuşacaktır. Çünkü konum olarakmerkeze yakındır. Ancak bu çerçevede oluşacak kentsel dönüşümlerin mutlakabilinçli politikalarla düzenlenmesi gerekir.

• Proje Alanının Tanımı

Proje alanı, Konya Kültür ve TabiatVarlıklarını Koruma Kurulu’ nun 18.11.1988 gün ve 322 sayılı kararı ilebelirlenen Tarihi Sit Koruma Alanı’ nın bir bölümünü kapsamaktadır. KorumaAlanı; Mevlana Külliyesi ve bunun bahçesi olarak düzenlenen kamulaştırılmışalanı, Üçler Mezarlığı’ nı, Külliye’ nin güneyindeki ticaret ve konut,batısındaki tarihi ticaret ve kuzeyindeki konut dokularının bir bölümünükapsamaktadır.

• Kararlar

Proje alanına ilişkin tespit vedeğerlendirmelerin sonucunda; projenin amaçlarına uygun olarak kararlarınoluşturulmasında şu ilkeler benimsenmiştir [30]:

1.  Alanda var olan korunacak değerlerive doku özelliklerini korumak,

2.  Mevzii İmar Planı (1993) kararlarınıdestekleyecek türde, yapı adaları ölçeğinde gerçekçi kararlar üretmek,

3.  Mevlana Külliyesi’ nin odak noktasıözelliğini kuvvetlendirmek, bunun için kuzey ve doğu yönlerdeki dokular iledaha güçlü ulaşım bağlantıları kurmak,

4.  Korunacak yapılar için işlevdeğişimine olanak veren yeni potansiyeller yaratmak,

5.  Alandaki kullanıcı grubunu yerindetutmayı hedefleyen ve büyük ölçüde mülkiyet dönüşümleri öngörmeyen bir modelgeliştirmek,

6.  Korunacak parsellerde yeni yapılanmahakları tanımlayarak; mülkiyet sahipleri açısından korumaya kaynak oluşturmak,

7.  Mevcut dokunun çok dönüştüğü vekoruma gereklilikleri açısından referans oluşturamadığı durumlarda; mülkiyetsınırlarını gözeterek, parsellerin ulaşılabilirlik sorunu çözen bir tavır ileyeni yapı haklarını tanımlamak,

8.  Mevcut dokunun özellikleriniyitirdiği; yapı erki ve düzeni açısından çok sorun barındıran yapı adalarındamülkiyet sorunları da var ise; yapı adasının konum özelliklerini ön planaçıkaran radikal müdahaleler yapmak [31].

KENTSELTASARIM ALANI  9 - KARATAY KÜLLİYESİÇEVRE DÜZENLEMESİ

Karatay Medresesi; 1251 yılındaSelçuklu emirlerinden Celaleddin Karatay tarafından yaptırılmıştır. Zamaniçinde, bazı bölümleri yıkılmıştır. Ana planı; ortadaki avluya batıda tek bireyvan açılmakta, köşelerde kubbeli odalar bulunmaktadır. Kuzey, güney ve doğuhücreleri beşik tonozla örtülüdür. Taç kapı yapının ekseninde değildir. Kubbeliodadan sonra orta avluya girilir. Ortada havuzu da olan avlu 12.10x12.00 m.ölçülerindedir. Kuzeybatı köşedeki kubbeli odada Celaleddin Karatay gömülüdür.Avlunun yan duvarları, yelpaze trompludur. Kubbesi çini mozaiklerle süslüdür.Portalde taş işçiliği (kakma) önemlidir. Kitabe kuşakları, geometrik geçmeler,panolar, mukarnaslı kapı kavsarası Selçuklu taç kapıların en olgun örneğinisergiler [32].

Koruma Planı Kararları uyarınca;Karatay Külliyesi çevre düzenleme çalışmalarının yapılması ve Kentsel TasarımAlanı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışma henüz yapılmamıştır.Bu kesimdeki anıtsal eserler ile uyumlu bir kentsel tasarım, peyzaj, kentseldış mekân öğeleri tasarım projeleri ile mimari projeler hazırlanarak uygulamayapılmalıdır. Var olan  tüm ağaçların röleveleri çıkarılarak peyzajprojelerinde değerlendirilmelidir.

Koruma Planı’ ndabelirlenen; Kentsel Tasarım Projelerinin (ÖPA) hazırlanması sonrasında ilgiliKurum ve kuruluşların (Vakıflar Bölge Müdürlüğü, Konya Büyük Şehir Belediyesi,Müze Müdürlüğü, Karatay Belediyesi, Meram Belediyesi, Konya Valiliği, vd.)görüşü alınması ve Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafındanonaylanarak yürürlüğe girmesi kararı verilmiştir [33].  Projelendirme ve uygulama esnasında çevredekianıtsal yapılara herhangi bir zarar verilmemesi esastır.

Adı geçen bütün “ÖzelProje” lerin uygulanması esnasında yapılacak her türlü kazının Müze Müdürlüğüdenetiminde yapılması, her hangi bir taşınır ya da taşınmaz, eser, buluntu,kalıntıya rastlanıldığı zaman yasal sürecin uygulanması Koruma Planı kararıdır.Projelendirme ve uygulama esnasında çevredeki anıtsal yapılara herhangi birzarar verilmemesi esastır.

---

[1] Konya BŞB İmarİşleri D.Bşk.lığının Hesap İşleri D.Bşk.ına yazdığı 05.08.1996 gün, 1635 sayılıyazı.

[2] Kültür Bakanlığı,Konya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu Müdürlüğü’nün 08.10.1996 gün,B.16,0.KTV.4.42.00.00/42.720/827 sayılı yazısı.

[3] Konya BŞB İmarİşleri D.Bşk.lığının 11/12/1996 gün, 2566 sayılı yazısı.

[4] Kültür Bakanlığı,Konya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nun 20.02.1997 Tarih ve 288Sayılı Kararı.

[5] Kültür Bakanlığı,Konya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nun 13.03.1997 Tarih ve 290Sayılı Kararı.

13 Konya Tarihi KentMerkezi Koruma Amaçlı İmar Planı, “Araştırma Raporu”, Ekim 1996, UTTA Planlama,Projelendirme & Danışmanlık Ltd. Şti.

[6] “Konya Tarihsel Kent Merkezi Koruma Amaçlı İmarPlanı” , “Araştırma Raporu”, UTTA Planlama Ltd., Ekim 1996.

[7] “Konya Ulaşım Ana Planı”, Ulaşım-ArtLtd. tarafından hazırlanmıştır.

[8] Konya Tarihi KentMerkezi Koruma Amaçlı İmar Planı, “Araştırma Raporu”, Ekim 1996, UTTA Planlama,Projelendirme & Danışmanlık Ltd.

[9] Konya Tarihi KentMerkezi Koruma Amaçlı İmar Planı, “Araştırma Raporu”, Ekim 1996, UTTA Planlama,Projelendirme & Danışmanlık Ltd.

[10] Konya BüyükşehirBelediyesi’nin  04/12/2000 gün, 2782sayılı yazsı.

[11] UTTA Ltd.,  01/09/2000 tarihli yazı.

[12] UTTA Ltd.,  02/02/2001 tarihli yazı.

[13] Maket mimar ZiyaTUNCAY tarafından hazırlanmıştır. 

[14] 18/07/2001 gün,K.42.BŞB.3.02.1.01/2375/2743 sayılı Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İmarİşleri daire Başkanlığı yazısı.

[15] UTTA, 11/07/2001tarihli yazı.

[16] UTTA’nın BüyükşehirBelediyesi’ne yazdığı 07/12/1998 tarihli yazı.

[17] Konya Kültür veTabiat Varlıkları Koruma Kurulunun 24.09.1999 Tarih ve 3616 Sayılı Kararı.

[18] Konya Valiliği, İlKültür Müdürlüğünün 04.09.1999 gün ve 2481 sayılı yazısına cevaben MüzeMüdürlüğünün yazdığı 24/12/1999 gün B.16.AMG.4.42.00.01/720-1329 sayılı görüş,hazırlayanlar; BENLİ Y., Arkeolog., KOYUNCU, M.,  Arkeolog.                                                                  

[19] Konya Vakıflar BölgeMüdürlüğü’nün Büyükşehir Belediye Başkanlığının 25.10.1999 gün ve 2067 / 3603sayılı yazısına cevaben yazdığı 05/11/1999 gün, B.02.1.VGM.1.16.00.04/06242.00/3024 sayılı yazı, hazırlayanlar; KOCADAĞISTAN, Y.,  Mimar, GENÇ, İ., İnş . Müh.

[20] MEDAŞ (MeramElektrik Dağıtım A.Ş.) Gn.Md.’nün Büyükşehir Belediyesine yazdığı 19/11/1999gün, B.15.2.MEDAŞ.4.42.00.11/TSS.3.4749 sayılı yazı

[21] Türk Telekom KonyaBaşmüdürlüğü’nün Büyükşehir Belediyesine yazdığı 10/11/1999 gün,B.11.2.TTS.4.42.00.07/63412-E 5628 sayılı yazı

[22] UTTA’nın BüyükşehirBelediyesi’ne yazdığı 15/04/1999 tarihli yazı.

[23] Konya Kültür veTabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, Büro Müdürlüğü’nün  10/10/2000 gün,B.16.0.KTV.4.42.00.00/42.00.866/903 sayılı yazısı.

[24] “Tarihi Kent Merkezinde İlk Çalışma”,2003, Konya Büyükşehir Belediye Açıklaması.

[25] Orta Doğu Teknik Üniversitesi,Mimarlık Fakültesi- Kültür Bakanlığı, Ağustos 1993, “Konya Mevlana KülliyesiÇevresi Mevzii Koruma İmar Planı Raporu”.  

[26] Külliye Koruma Alanı, Konya Kültür veTabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 18.11.1988 gün ve 322 sayılı kararı ilebelirlenmiştir.

[27] 30,22, 24, 25, 26, 28, 27, 19, 18 Nolu adanın güney kısmı, 37,36 nolu adanın batıucu ile 40 nolu yapı adalarını içermektedir.

[28] Orta Doğu Teknik Üniversitesi,Mimarlık Fakültesi, “Konya Mevlana Külliyesi Çevresi Mevzii Koruma İmar PlanıRaporu”, 1993. 

[29] Orta Doğu Teknik Üniversitesi,Mimarlık Fakültesi, “Konya Mevlana Külliyesi Çevresi Mevzii Koruma İmar PlanıRaporu”, 1993. 

[30]ODTÜ Proje Raporu, 1993,y.a.g.e. 

[31] ODTÜ Proje Raporu, 1993,y.a.g.e.,  S.144-145

[32] KARPUZ, H., 1996,y.a.g.e.

[33] Konya K.T.V. KorumaKurulu’ nun 24.09.1999 tarihli Kararı.